Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Ana Bilim Kısmı Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Toplum Bilimleri Şurası Üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, antikorların, koronavirüs teşhisinin akabinde en az 4 ay koruyuculuk sağladığı istikametindeki araştırmayı kıymetlendirdi.
Prof. Dr. İlhan, “Vücutta kâfi düzeyde antikor olması, tekrar o hastalığa yakalanmaktan koruyor demek. Bir hastalıktan korunmak için ya aşı yolu ile antikor üretiyoruz ya da o hastalığın geçirilmesi yolu ile antikor üretilmiş oluyor.
Şayet kâfi seviyede antikor yoksa şahıslar tekrardan hasta olabilirler. Bazen duyuyorum, görüyorum çok üzülüyorum. Koronavirüs tanısı almış, konutta izolasyon şartı verilmiş ya da yakınlarına karantina şartı verilmiş, ancak vatandaşlar bunu hiç dinlemiyorlar. Dışarıya çıkıyorlar, parka-bahçeye gidiyorlar, ‘zaten evdeyim’ diye düşünüyorlar. ‘Ben koronavirüs geçirdim, iyileştim, dışarıda dolaşabilirim, bana bir şey olmaz’ diye düşünmemesi gerekiyor” tabirini kullandı.
‘BAŞKA ÜLKELERİN AŞISINA GÜVENEMEYİZ’
Dünyada yapılan aşı çalışmalarına da değinen Prof. Dr. İlhan, şunları söyledi: “Bir aşının bir ülke tarafından üretilip, kullanıma sokulması bizim de kullanıma sokacağımız manasına gelmiyor. Yurt dışında üretilen tüm aşılar için bizim kendi ülkemizde de onay alınması gerekiyor. Biz öteki ülkelerin aşısına güvenemeyiz. Bu aşıların ‘faz çalışmaları’ diye tabir ediyoruz ya bu çalışmaların çok süratli geçerek piyasaya sürülmüş aşılar olabileceği konusunda kaygılar var.
Bu süreçler o denli kolay bitecek süreçler değil. Bu süreçlerde bakılan şartlardan biri de yan tesirler. Yan tesirler 1 ayda da çıkabilir, 2 ayda da, 3 ayda da çıkabilir. Bu süreçleri tamamlamadıkları için tüm aşılara dikkatli bakmak gerekiyor. Sıhhat Bakanlığı’nın onay verdiği aşılar olduktan sonra sorun olmayacaktır” dedi.
‘TÜRKİYE’DE AŞI ÇALIŞMALARI İLERİ AŞAMADA’
Prof Dr. İlhan, Türkiye’de de Sıhhat Bakanlığı onaylı aşı çalışması yapan kümeler olduğuna işaret ederek, “Oldukça ileri etapta olduklarını söyleyebiliriz. Tekrar yılbaşı, yılbaşı sonrasında aşının piyasada olma ihtimalinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz. ‘Aşı piyasaya çıkacak, yüzde yüz koruyacak’ diye bir şey kelam konusu değil. Aşı kâfi dozda antikor oluşturmazsa bu sefer bireyler aşıya bağlı kâfi muhafazaya da sahip olamayabilir. Her aşı bağışık hale getirmeyebilir kişiyi. Aşı olsa bile vatandaşlarımız süreç iyice azalana kadar müdafaa tedbirlerine dikkat etmesi gerekiyor” diye konuştu.
‘ÖNEMLİ OLAN SIHHAT BAKANLIĞI ONAYLI OLMASI’
Prof. Dr. İlhan, dezenfektan satın alırken dikkat edilmesi gerekenlere de değinerek, dezenfektan kullanımının el yıkamanın yerini tutmadığını söyledi. İlhan, “Vatandaşların hatta dezenfektanları satın alan ticari işletmelerin, kamu kuruluşlarının en değerli dikkat etmesi gereken husus dezenfektanların Sıhhat Bakanlığı onaylı olması.
Pek çok korsan dezenfektan da ortaya çıktı. İçlerinde bırakın dezenfektanı, olağan sudan çok da farklı bir şey olmadığı ortaya çıkmıştı. İçindeki hususa vatandaşlar çok takılmasınlar. Kıymetli olan Sıhhat Bakanlığı’nın bu maddeyi dezenfektan olarak onaylamasıdır” dedi.
Gazi Üniversitesi Hastanesi’nde 3 yataklı servis, 3 ağır bakım ünitesinde yüzde 100 doluluk oranıyla Covid-19’a karşı büyük çaba veriliyor. Kendilerine bulaş riskini azaltabilmek için esirgeyici tedbirleri çok sıkı uygulayan sıhhat çalışanları, ağır bakımda bunaltan sıcağa karşın tulumların içinde maske, gözlük ve siperliklerini takıp özveriyle çalışıyor.
İzole alanda olan ağır bakım tabip ve hemşireleri, dışarıyla telsiz ile irtibat kurarak, irtibatlarını sağlıyor. Yatakları büsbütün dolu olan ağır bakımda teneffüs aygıtına bağlı halde uyutulan hastalar, hayat çabası verirken, tedavi gören genç hasta sayısındaki artış dikkat çekti.
‘YÜZDE YÜZ DOLULUK ORANIYLA ÇALIŞIYORUZ’
Ağır bakımda çalışırken uzun müddet taktığı maske ve siperlik nedeniyle yüzünde izler oluşan Gazi Üniversitesi İç Hastalıkları Ağır Bakım Tabip Öğretim Üyesi Nazlıhan Boyacı Dündar, sıhhat çalışanlarının uğraşını anlattı. Dr. Dündar, normalleşmeyle birlikte toplumsal uzaklık ve maske kurallarına uyulmadığı için olay sayılarının bilhassa temmuz ve ağustos başı prestijiyle artmaya başladığını söyledi.
Dündar, “Toplu sünnetlerin olması, kurban bayramı ve etkinliklerde toplumsal araya uyulmaması üzere sebeplerle tüm Türkiye’de olduğu üzere Ankara’da da hadise sayıları çok önemli artış gösterdi.
Haziran periyodunda Covid olumlu hastalara baktığımız ağır bakım ünitelerimizi küçültme yoluna gitmiştik; lakin şu an için 3 tane faal ağır bakımımız yalnızca Covid hastası bakmakta ve artan sayılardan ötürü yüzde 100 doluluk oranıyla çalışmaktayız. Covid hastalarına baktığımız servis sayımız haziran ayında teke düşmüştü, artan sayılarla birlikte 3 servise çıktı” dedi.
‘YAŞ KÜMEMIZ 30’LARA İNDİ’
Dündar, son periyotta genç hasta sayısında da artış olduğuna işaret ederek, “İlk salgındaki ağır bakım hastalarımız biraz daha yaşlı gruptu bilhassa 60 yaşın üstündeydi. Lakin bu yeni olay artışları ile bir arada bu yaş kümemiz 30’lara kadar indi. Şu an en genç hastamız 34 yaşında ve etkin olarak takip ediyoruz.
En yaşlı hastamız 93 yaşındaydı onu taburcu edebildik, sıhhatine kavuşturabildik. Şu an yaşadığımız hadise artışlarında dikkati çeken şey; daha genç hastaları da, altta yatan hiçbir hastalığı olmayan hastaları da maalesef ağır bakımlarımızda teneffüs yetmezliği ile yatırmamız” sözlerini kullandı.
‘2 GENÇ HASTANE ÇALIŞANIMIZ AĞIR BAKIMDA’
Dündar, ağır bakımda 2 hastane işçisini de ağır teneffüs yetmezliği nedeniyle aygıta bağlı takip ettiklerini söyleyerek, “Bu iki çalışanımızın de altta yatan hiçbir hastalığı yokken çok genç yaşlarında yakalandılar. Covid yalnızca yaşlıları, öbür hastalığı olanları etkilemiyor. En başta sıhhat çalışanları olarak birebir bu hastalarla ilgilendiğimiz için risk altındayız. Tüm toplum toplumsal arayı korumadığı için tüm toplum risk altında.
Koronavirüs ortadan kalkmış değil, tam bilakis yayılmaya devam ediyor. Yalnızca yaşlıları ya da ek hastalıkları olanları etkilemiyor, gençleri, çocukları ve bizleri de etkiliyor. O yüzden herkesin toplumsal araya ve hijyene uymasını rica ediyoruz. Bu, yayılması çok kolay bir virüs olduğu için bizim hastanemizde de pek çok işçi enfekte oldu” diye konuştu.
‘KORUYUCU PLASTİK VİRÜSÜ ENGELLEMİYOR’
Hadise sayılarının artmasının kendilerini huzursuz ettiğini söyleyen Dündar, bu sürecinde üstesinden önlemlerle gelinebileceğini kaydetti. Dündar, “Virüs şu an çok yaygın. Lütfen toplumsal uzaklığa dikkat edelim. Maskemiz olmadan dışarıya çıkmayalım. Maske takmadan kollayıcı plastik takılıyor. O virüsü engellemiyor. Zira virüs havada çok küçük partiküllerle geziyor.
Plastik parçayı takmış olmanız açık alanlardan o virüsü almayacağınız manasına gelmiyor. Lakin maskeyi düzgün bir formda kullandığınız takdirde virüsü alma ihtimaliniz azalıyor. Eldivenle gezen vatandaşlarımız var; fakat eldivenle her yere değiyorsunuz. Eldiveninizle bir yerlere dokunmuş olmanız sizi virüsten korumuyor. O yüzden sık sık el yıkama ile hijyeni sağlayalım. Eldiven el hijyeni sağlamaz” tabirlerini kullandı.
‘KORUYUCU PLASTİK VİRÜSÜ ENGELLEMİYOR’
Olay sayılarının artmasının kendilerini huzursuz ettiğini söyleyen Dündar, bu sürecinde üstesinden önlemlerle gelinebileceğini kaydetti. Dündar, “Virüs şu an çok yaygın. Lütfen toplumsal aralığa dikkat edelim. Maskemiz olmadan dışarıya çıkmayalım. Maske takmadan hami plastik takılıyor. O virüsü engellemiyor.
Zira virüs havada çok küçük partiküllerle geziyor. Plastik parçayı takmış olmanız açık alanlardan o virüsü almayacağınız manasına gelmiyor. Fakat maskeyi düzgün bir formda kullandığınız takdirde virüsü alma ihtimaliniz azalıyor. Eldivenle gezen vatandaşlarımız var; lakin eldivenle her yere değiyorsunuz. Eldiveninizle bir yerlere dokunmuş olmanız sizi virüsten korumuyor. O yüzden sık sık el yıkama ile hijyeni sağlayalım. Eldiven el hijyeni sağlamaz” tabirlerini kullandı.
‘İYİLEŞEN HASTALARI GÖRÜNCE SEVİNİYORUZ’
Ağır bakım hemşiresi Nuray Delen ise ailelerinden ve sevdiklerinden uzak kalarak ağır bakımdaki zorluklarla gayret etmenin çok sıkıntı olduğunu söyledi. Güzelleşen hastaları görünce çok sevindiklerini kaydeden Delen, “Giderken de onları uğurlamak güler yüzlerini görmek değer biçilemez bir şey. Hastaların bütün bakımlarını bizler sağlıyoruz.
Çok büyük emekler var. Biz birbirimize kenetlenmiş durumdayız. Bir telsizimiz var içerisi dışarısı olarak onunla da bağlantı sağlıyoruz. Bu kuvvetli süreçte hakikaten sıhhat çalışanlarının çok büyü emeği var” dedi.
MÜSPET OLAYLAR TEMASLILARI SAKLIYOR!
Kayseri Vilayet Sıhhat Müdürü Doç. Dr. Ali Ramazan Benli, yeni tip korona virüs (Covid-19) ile uğraş sürecine ait, “Bu devirde temas içinde olan bireyleri izole edemezsek, denetim etme talihimiz olmaz” dedi.
Test sonucu olumlu çıkan vatandaşların, yakın temasta bulundukları kişi isimlerini gerçek vermediğini gözlemlediğini söz eden Kayseri Vilayet Sıhhat Müdürü Doç. Dr. Benli, toplumsal medya hesabında sıkıntı kaidelerde çalışan sıhhat çalışanlarının fotoğraflarıyla ihtarlarda bulundu.
Benli açıklamasında, “Sağlık çalışanlarımız bu kıyafetlerin içinde gece demeden gündüz demeden gayret icindeler. Virüsü tespit edip çevrelemek ve riskli bireylerin gezip dolaşmalarını engellemek için çalışıyorlar. Lakin müspet olan bireylere temaslı oldukları bireyler sorulduğunda yanlışsız bilgi verilmediğini üzülerek gözlemlemekteyim.
Kural olarak şikayetlerin başlamasından evvelki son 48 saatte 2-15 dakikadan fazla, maskesiz (yüz yüze) 1 metreden yakın birlikte olunan bireyler yakın temaslı sayılmaktadır. Temaslı bilgisi hakikat verilmediği vakit virüsün yayılımının önüne geçemeyiz” sözlerini kullandı.
Milliyet
