Birinci kere 1992’de Birleşmiş Milletler Etraf ve Kalkınma Konferansı’nda önerilen “Dünya Su Günü”, gerek BM üyelerinin gerekse öteki dünya ülkelerinin giderek büyüyen pak su problemine dikkat çekmek, içilebilir su kaynaklarının korunması ve çoğaltılması konusunda somut adımlar atılmasının sağlanmasında teşvik olması 1993’ten bu yana 22 Mart Dünya Su Günü olarak kutlanmaya başladı. Dünya genelinde yapılan çok sayıda araştırma, global ısınmanın dünyadaki suyun ölçüsü ve kalitesine çarpıcı tesirleri olacağını ve su kıtlığının milyarlarca insanı etkileyebileceğine dikkat çekildi. Fakat araştırmalara karşın Türkiye ve dünya genelinde alınan tedbirler su kaynaklarının korunması kâfi seviyede olmadı.
Dünyanın yarısı tehlikede
“Suyuna sahip çık” daveti yapan WWF-Türkiye İdare Konseyi Lideri Uğur Bayar, dünya çapında 1.1 milyar insan pak suya erişemediğine dikkat çekti. 2025 yılına kadar dünya nüfusunun yarısından fazlasının susuzluk riskiyle karşılaşabileceğine işaret eden Bayar, “Türkiye’de ise su zahmeti hala barajların doluluğuyla ölçülüyor. Kâfi su olduğunda da sorun olmadığı istikametinde yanlış algı var. Halbuki son 20 yıllık süreçte Türkiye’de kişi başına su ölçüsü yılda yüzde 18 azalarak 1700 metreküpten 1400 metreküpe düştü. Türkiye nüfusunun 100 milyona ulaşacağı düşünülünce su ölçüsünün yılda 1120 metreküpün altına ineceği öngörülüyor. Irmaklar ve sulak alanları yitiriyoruz. 1970’ten beri tatlı su cinslerinde yüzde 84’ü azalma oldu. Su musluktan değil, tabiattan gelir. İklim kriziyle birlikte su idaresinde artık suyun kaynağı ırmakları, sulak alanları ve yer altı sularını daha aktif korumalıyız” dedi. WWF-Türkiye Genel Müdürü Aslı Pasinli de, “Artan nüfusu ve büyüyen kentleriyle Türkiye su yoksulu olma yolunda. Tarım ve endüstride suyu verimli kullanmalıyız. Damla tipi sulamayı yaygınlaştırmak yılda 20 milyar metreküp tasarruf manasına gelebilir. Ülkemizde kayıp kaçak su ölçüsü yüzde 50’ye ulaşıyor” uyarısı yaptı.
‘Kaynaklar korunmalı’
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meriç Albay da, Türkiye’de su kaynaklarının pek çok problemle yüzleştiğini vurgularken, “Çok sayıda sığ gölümüzü kaybettik. Derin göllerde ise çok su çekimi, tarım, konut ve sanayi atıklarının kirletmesiyle habitat kayıpları yaşanıyor. Konya civarı başta olmak üzere yeraltı suları tehdit altında. Akarsuların çok kullanımı, denetimsiz HES’ler üzere nedenlerle büyük çeşitlilik kayıpları yaşıyoruz. Sorunun tahlili için ekosistem temelli su idaresine geçilerek su kaynakları korunmalı” dedi.
‘Su Kanunu çıkarılmalı’
Türkiye Tabiatını Muhafaza Derneği (TTKD) bilim danışmanı ve göl uzmanı Dr. Erol Kesici, Demirören Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, Türkiye’de son 60 yılda Marmara Denizi büyüklüğünde sulak alanının kuruduğunu, yabanî ziraî sulama yüzünden yılda 20 milyar metreküp suyun israf edildiği belirterek, “Su Kanunu” çıkarılmasını önerdi. Kesici, Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrili ve 300’den fazla doğal göl bulunurken, içilebilir ve kullanılabilir su kaynaklarının süratle yok olduğu ülkelerin başında geldiğini belirtti. Ömrün yüzey ve yer altı sularına bağlı olduğunu vurgulayan Kesici, DSİ bilgilerine nazaran, Türkiye’de kullanılabilir yer üstü ve yer altı su potansiyelinin yıllık 112 milyar metreküp olduğunu belirterek, “Bu potansiyelin 44 milyar metreküpü tarım, 13 milyar metreküpü içme- kullanma suyu olarak kullanılıyor. Araştırma sonuçlarına nazaran tarımda kullanılan suyun 20 milyar metreküpünün israf edildiği düşünülüyor. Bu yüzden yabanî sulama yerine şuurlu sulama sistemleri gerekiyor” diye konuştu.
Milliyet
