Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde (DSİ) 30 yıllık saha deneyimi bulunan Prof. Dr. Ahmet Apaydın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Hem tesirli hem de tasarruflu su idaresine gereksinimimiz var” diyerek gündeme getirdiği yer altı barajları konusunu Milliyet’e kıymetlendirdi. Giresun Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Apaydın, 2023’e kadar sayılarının 150’yi bulması hedeflenen ve yer üstü sularının buharlaşma sebebiyle kaybının yavaşlamasını sağlayacak yer altı barajlarının, orta ölçekli su sorunları ve iki devri bulan kuraklık bulgularına karşı fonksiyonel olacağını belirtti.
‘İzlenmesi gerekir’
Son devirde İstanbul’da baş gösteren kuraklığın ekstrem bir örnek olduğunu kaydeden Prof. Dr. Apaydın, “Yeraltı barajları ülkenin büyük ölçekli su sıkıntılarını çözmez. Lakin Türkiye için iyi bir fırsat, bunun devamı getirilmeli. Muhtemel bir başarısızlık modelin değil, uygulayanların başarısızlığı olur. Türkiye’de yapılacak büyük projelere yer kalmadı artık. Sıkıntılara, bu türlü lokal ölçekli projeler geliştirilmeli” dedi.
Modele dair en önemli tartışma konusunun, izleme ve denetim tertipleri olduğunu belirten Apaydın, “Bu projeler yapılır, teknik donanım ve altyapı var lakin tamamlandıktan sonra nizamlı müşahede yapılması ve bölgenin özelliklerinin izlenmesi gerekir. Vatandaşın, lokal yönetimin ve şayet tarım bölgelerindeyse çiftçilerin su düzeyine dair bilgilendirilmesi gerekir” sözlerini kullandı.
DSİ’nin projeleri mahallî idarelere ya da öteki uygulayıcılara devrettiğinde dahi teknik takviye vermeyi sürdürdüğünü belirten Apaydın, vilayet bazındaki proje idarelerinde teknik takımların yeterliliğinin değerine dikkati çekti. Apaydın, “Yeraltındaki hareketlilik nizamlı müşahede ister. Gözenekli dokunun davranışı uzun müddetli müşahede olmazsa beklenmedik bir yola girdiğinde proje ziyan görebilir, tesirini yitirebilir. Siyasi bir kararla apansız bir işe girilemez. Kritik edilmesi gereken bir bahis bu, endişeliyim” diye konuştu.
‘Ekosistemlere saygılı’
Bu tıp bir yapılanmanın, yer üstünde daha az su biriktirileceğinden, yüzey altına sızmayı arttırmasıyla, yer altı sularının beslenmesine de yarayacağını ve daha çevreci olduğunu kaydeden Apaydın, yer altı su tarafının değişmesinden duyulan tasanın yersiz olduğunu ve bu projelerde, yer üstü barajlarının tersine su yataklarının cansularına da ekosistemlerine de daha saygılı olunduğunu söyledi.
Bu modelin 1990’lı yıllardan bu yana denendiğini hatırlatan Apaydın’ın kendisi de üç projenin idaresinde bulunduğunu hatırlattı. Birinci örneklerinden birinin Çeşme’de yapılmaya çalışıldığını lakin ödenek meselesine takıldığını tabir eden Apaydın, ülkenin her bölgesinin fizikî kurallarına nazaran, uygun yapı tekniklerinin olduğunu belirtti.
Milliyet