Dünyanın en büyük sodalı gölü, 3 bin 712 kilometrekarelik yüzey alanıyla da Türkiye’nin en büyük gölü olma özelliği taşıyan Van Gölü’nde her geçen gün dalgıçlar yeni bilgilere ulaşıyor. 27 yıldır Van Gölü’ne dalış yapan Adilcevaz Kültür, Sanat ve Turizm Derneği Lideri Dalgıç Cumali Birol, gölün derinliklerinde yeni bilgilere ulaştıklarını söyledi. Daha evvelki dalışlarda Adilcevaz’da, göl içinde kale ve mikrobiyalitler üzere yapıtların bulunduğunu, daha sonra yapılan dalışlar ve araştırmalar sonucu Rus batığını birinci olarak tespit ettiklerini belirten Birol, son olarak Ahlat’ın kıyı kalesi ve Latife köyü açıklarında yaptıkları dalışlarda eski yerleşim yeri kalıntılarına rastladıklarını söyledi.
MESKENIN BİR KÖŞESİNİN IMGELERI VAR
Van Gölü Havzası’nda yeni keşifler peşinde olduklarını belirten Birol şöyle konuştu:
“Sabah Adilcevaz’da, öğlenden sonra ise Ahlat’ta su altında incelemelerde bulunduk. Burada bir batık kent olduğunu biliyorduk ancak inceleme imkânımız olmamıştı. Bugün Ahlat açıklarında yaptığımız su altı dalışlarımızda yaklaşık 6-7 metre derinliğinde, 70 metre kıyıya uzaklığı bulunan birtakım bulgulara rastladık. Van Gölü’nde su ölçüsünün yükselmesiyle buradaki yerleşim yerleri su altında kalmış. Çok hoş imajlar var. Meskenin bir köşesinin imajları var. Kare dibekler var ve birinci kez gördük. Bunlar da hala Van Gölü’nün gizemini korumakta olduğunu gösteriyor. Çok büyük uğraşlarla bu işi yürütmekteyiz. Burayı da kayıt altına aldık. Van Gölü derinliklerindeki nesneleri yavaş yavaş gün yüzüne çıkarmaya çalışıyoruz. Adilcevaz’da yaptığımız dalışta, kale kalıntıları gözlemledik. Van Gölü Havzası’nın tüm kıyı kenarlarında hayat izleri var. Ancak bunları bilip, ortaya çıkarmak zordur. Uçsuz bucaksız Van Gölü’nde hem suyun altındaki gizem hem de ömür izleri bizleri cezbediyor. Tabi bunları nokta atışı ile bulmak da başka bir kıymetli faktör. Bu keşiflerin daha öncesi de vardı. Bu bölgede yaşadığımız için Van Gölü’nün kirlenmemesi ve pak kalması için uğraş sarf ederken, tarihi ve kültürel yapıların suyun altında olan kısmını da gün yüzüne çıkarma çalışmalarımız devam ediyor”
‘RUS BATIĞINI DA BİZ BULMUŞTUK’
Van Gölü’nde buldukları Rus batığını 1986 yılında babasının göstermesi sonucu kendilerinin bulduğunu ve keşfettiğini de belirten dalgıç Cumali Birol, yaptıkları çalışmaları kayıt altına aldıklarını söyledi. Birol, “Lakin bulduğumuz Rus batığı bunlardan en değerlisi. Fakat bulduğumuz Rus batığını maalesef diğerleri ‘bulduk’ diye piyasaya çıkmışlar. Bu çok makus bir yaklaşım, bizi derinden üzen bir yaklaşım. Halbuki Rus batığını 1986 yılında merhum babam bize göstermişti. Hasebiyle Rus batığının yerine bizler nokta atışı yaparak, gittik. Batığın yerini bizden oburu da bilmiyordu. Fakat biz birilerine burayı gösterdik. Birileri bizim sırtımızdan pirim yapıyor. Yapsınlar sorun değil. Ancak burayı kim buldu, kim çıkarttı, kim keşfetti lütfen buna da hürmet göstersinler. Bu yapıları gün yüzüne çıkartarak, tescillemek gerekiyor. Yaptığımız çalışmaları Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne bildirerek belgeledik. Esasen yapmış olduğumuz çalışmalarımızı tamamlayınca Kültür ve Turizm Bakanlığı’na da evrak halinde sunacağız. Buradaki çalışmaların heba olmaması lazım. Bilhassa Rus batığının bir biçimde korunması lazım ve buraların dalış turizmine açılması hoş olur” dedi.
GEÇMİŞ İNSANLARIN ÖMÜR İZLERİNE ŞAHİTLİK EDİYORUZ
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Eserleri Fakültesi’nden Dr. öğretim üyesi Mustafa Akkuş ise Van Gölü’nün 800 bin yıllık harika bir geçmişe ve ekosisteme sahip ve tartışmasız dünyanın en şahane ekosistemlerinden bir tanesi olduğunu söyledi. Van Gölü’nün 800 bin yıl boyunca etrafının yerleşim ünitelerine ve büyük uygarlıklara konut sahipliği de yaptığını anlatan Dr. Akkuş, “Bu uygarlıkların her biri buralarda değişik izler bırakmış. Van Gölü su düzeyi olarak değişken bir yapıya sahiptir. Kimi vakit bulunduğu yüzey berbatın yüzlerce metre üstüne çıkarken, bazen su geri çekilmiştir. Bu yükselip alçalmalar sırasında geçmişe ilişkin hayat izlerini içinde barındırmış. Van Gölü ile ilgili bildiğimiz şey çok az zira her dalış yaptığımızda geçmiş insanların ömür izlerine şahitlik ediyoruz” dedi.
SU ALTINDA ADETA FARKLI BİR KENT VE YERLEŞİM YERİ VAR
Bunların kendilerini epeyce heyecanlandırdığını belirten Dr. Akkuş, “Bugün burada yaptığımız dalışta ise tekrar farklı yerleşim ünitelerini gördük. Su altında adeta farklı bir kent ve yerleşim yeri var. Konutlar, yürüyüş yolları, büyük duvarlar gösteriyor ki burada geçmiş uygarlıkların adeta günümüze birer yansımasını gösteriyor. Bu, Van Gölü ismine aslında çok büyük bir talih. Zira Van Gölü’nün iktisada en büyük katkısı balıkçılıktır. Yıllık 12 milyon dolarlık devasa bir ciroya sahip. Ama bu eşsiz hoşluğunun yanında su altındaki sırlarını da açığa çıkartarak eko turizme kazandırdığımız vakit Van Gölü etrafında binlerce insanın bu işten geçimini sağladığını göreceğiz. Birinci başta Cumali Bey’in bizleri haberdar ettiği Van Gölü altındaki kale ve Rus batığı üzere bulgular ve bunlara eklediğimiz su altındaki yerleşim üniteleri, burayı eko turizm açısından çok büyük bir potansiyel pozisyonuna getiriyor. Bunları şayet eko turizme kazandırabilirsek Van Gölü etrafında onlarca dalış okulu olduğunu ve her yıl dışarıdan binlerce insanın buradan geçim elde ettiğini göreceğiz. Bunları koruyarak ve dalış turizmine kazandırmamız lazım” diye konuştu.
Milliyet