Kütahya’da 1989 yılından bu yana aralıklarla devam eden, 2019 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın takviyesi ve Çelikler Holding’in sponsorluğuyla sürat kazanan Seyitömer Höyüğü kurtarma hafriyatı Kütahya Müze Müdürlüğü’nce yürütülüyor. Roma, Helenistik, Demir Çağı, Orta Tunç ve Erken Tunç periyotlarına ilişkin binlerce tarihi yapıtın gün yüzüne çıkarıldığı hafriyatlarda 250 çalışanın yanı sıra 50 kişilik uzman takım misyon yapıyor.
‘TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK KURTARMA KAZISI’
Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Vazifelisi ve hafriyatın bilimsel danışmanı Nazan Ünan, Seyitömer Höyük kurtarma kazılarında farklı katmanların tek tek kazılarak kayıt altına alındığını söyleyerek, “Tüm alanda katman olarak çalışılması açısından kıymetli. Zira Türkiye’nin günümüzde de en büyük kurtarma hafriyatı projesi olduğunu söyleyebiliriz. 250 personel ve 50 uzman takımla çalışıyoruz. Altıncı ayımızı tamamladık ve kasım ayında da çalışmalar devam edecek. Hafriyatlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın dayanağı ve Çelikler Holding’in sponsorluğunda gerçekleşiyor. Bölgenin istihdamı açısından hayli kıymetli. Bunun yanı sıra geniş alanda ve büyük bir takımla çalışılıyor, birebir vakitte da tüm teknik detayların ihtimamla uygulandığı, her bir buluntunun çiziminin ve ölçüsünün alınarak, fotoğrafının çekildiği sistemli bir hafriyat özelliğini de taşıyor” diye konuştu.
‘6 AYDA 2 BİN ESER GÜN YÜZÜNE ÇIKARILDI’
Mayıs ayından bu yana Erken Tunç 2, Erken Tunç 3 ve Orta Tunç Çağı devirlerine ilişkin 2 bin buluntunun ortaya çıkarıldığını söz eden Nazan Ünan, “Bu da Batı Anadolu ve bölgenin arkeolojisi açısından da epey kıymetli. En eski periyoda ilişkin, Kütahya ve bölgenin tarihine ışık tutan biz hafriyat. Natürel bu bilgilerin kıymetlendirilmesi süreci de kış boyunca devam edecek. Erken Tunç 3’te dokumacılık ve çanak, çömlek üretim merkezinin olduğunu biliyoruz. Erken Tunç 2’de de bu özelliklerin geriye gidip gitmediği, tıpkı özelliklerin sürüp sürmediğini de tespit etmeye çalışıyoruz. Tekrar Orta Tunç Çağı’na ilişkin anıtsal surlarla çevrelenmiş bir merkez. Surun dışında da yerleşimin dağılımını tespit etmeye çalışıyoruz. Tekrar önümüzdeki dönemde çalışmalarımız sürecek. Hava şartları müsaade ettiği sürece çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
BÖLGE İKTİSADINA KATKI SAĞLIYOR
Etraf köyler ve Kütahya vilayet merkezinden gelen 250 emekçiyle birlikte çalıştıklarını ve bayanların hafriyatta büyük rol oynadığını kaydeden Ünan, “Bunların 50 kadarı bayan, 200’ü erkek emekçilerden oluşuyor. Tıpkı performans ve tıpkı istekle çalıştıklarını söyleyebiliriz. Arkeolog, mimari restoratör ve seramikçi üzere farklı alanlarda 50 uzmanımız var. 20 kadar kişi ise hafriyat konutunda küçük buluntu ve mimari çizimi, fotoğraf çekimi ve onarım işlerini sürdürüyorlar” diye konuştu.
KATMANLAR TEK TEK KALDIRILIYOR, HEPSİ KAYIT ALTINA ALINIYOR
Bölgede geniş kapsamlı bir kurtarma hafriyatı yapıldığına dikkat çeken Ünan, “Normal bir kurtarma hafriyatında birkaç alanda kısıtlı bir müddette az sayıda şahısla çalışılır. Burası Türkiye’nin en büyük kazılarından biri. Bunun bir sebebi de alanın tamamında çalışılması. 100 kadar 10’a 10’luk alanda birebir anda çalışıyoruz. Bu da yerleşimin yerini görmemiz açısından çok kıymetli. Yerleşimin karakterini de anlayabiliyoruz. Arkeoloji dünyası için kıymetli sonuçlar çıkarmamızı sağlayacak. Kazdığımız höyük ve bölge açısından epeyce şanslı olduğumuzdan da bahsedebiliriz. Roma devrinden başlayıp, Helenistik, Demir Çağı, Orta Tunç ve Erken Tunç katmanlarını kazıyoruz. Kesintisiz bir katmanlanma olması istikametinden çok değerli. Öbür bir bahtımız ise bu katmanların tamamını açarak, yerleşim planlarını ve yerleşim karakterlerini görebilmemiz. Höyüğün büsbütün kazılması neredeyse birinci diyebileceğimiz, çok az çalışmalardan biri. Hem vakit açısından hem de imkanlar açısından çok yaygın karşılaşılabilen bir çalışma değil. Çok büyük avantajları var. Bir yahut birkaç alan üzere yere nazaran değil, yerleşimin tamamına nazaran karakter ve dokusuna nazaran kesin bilgiler elde edebiliyoruz” dedi.
TARİH, BAYANLARIN EMEĞİYLE ORTAYA ÇIKIYOR
Türkiye’nin en büyük höyük kurtarma hafriyatı olarak bilinen Seyitömer’de tarihi kalıntılar, bayanların emeğiyle ortaya çıkarılıyor. Çalışmada 250 personelin ortasındaki bayanlar, hem tarihi gün yüzüne çıkarmanın memnunluğunu yaşıyor hem de mesken ekonomilerine büyük katkı sağlıyor.
Kurtarma hafriyatında misyon alan Zeliha Tuncan iki dönemdir çalıştığını söz ederek, “Sabah 8’de mesaimiz başlıyor. Geliyoruz ve kendi çalıştığımız alanımıza geçiyoruz. Kazmaya başlıyoruz. Değişik buluntular çıkıyor. Hocalarımız yardımcı oluyor ve periyotlarına nazaran ayırıyoruz. Çanak çömlek kesimlerini buluyoruz. Bazen tümünü buluyoruz. Tümünü bulduğumuzda bütün bir biçimde kaldırmaya çalışıyoruz” dedi. Türkan Dava ise, “İki dönemdir burada çalışıyorum. Bayan ve erkekler olarak 250 kişi çalışıyoruz. Öbür arkadaşlarımızın da büyük katkıları var. Değişik buluntular buluyoruz. Taban açmasını, sıva açmasını her şeyi buradaki hocalarımızdan öğrendik. Burada çalışarak eşime, çocuğuma, meskenime katkıda bulunuyorum. Daima devam etse daima gelir çalışırım” diye konuştu.
Milliyet
