Kuzey Ege’deki zelzelelerin kuzey Anadolu fayının en batı ucunda gerçekleştiğini belirten DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Sözbilir, Ganos fayında uzun süren sessizliğe dikkat çekerek, Tekirdağ ve Balıkesir’i etkileyebilecek iki yıkıcı sarsıntıya karşı uyardı. Son olarak 1912’de kırılan Ganos fayının, o günden beri büyük ölçekli, yıkıcı zelzele üretmediğine değinen Dr. Sözbilir, geçen müddetin 100 yılı aştığını kaydetti. Emsal suskunluğun Edremit ile Gönen ortasında ortaya çıktığını anlatan Prof. Dr. Sözbilir, o bölgedeki son sarsıntının 1944 yılında gerçekleştiğini hatırlatarak, Balıkesir civarını etkileyecek sismik boşluğa dikkat çekti. Sözbilir, “Kuzey Anadolu fayı at kuyruğu üzere bir form göstererek çatallanır. Ganos fayının olduğu bölümlerde bilhassa Tekirdağ’ın kara kısımlarında sismik suskunluk olduğu gözleniyor. Burası 1912’de kırılmıştı en son. O günden beri büyük ölçekli yıkıcı bir zelzele yok. 100 yılın üzerinde mühlet geçmiş durumda. Yatay tarafta yaklaşık 2 santimlik bir hareket kelam konusu. Münasebetiyle bu bölgede 2 metreye yakın bir tansiyon birikti. Bu da yaklaşık 7 büyüklüğündeki bir zelzelenin beklentisini gösteriyor. Emsal sismik suskunluk Edremit ile Gönen ortasındaki bölgede var. Son sarsıntı 1944 yılında gerçekleşti. Zelzele fayın batı kısmında gerçekleşti. Doğu kısmı şimdi kırılmış değil. O yüzden burası da bir sismik boşluk niteliği taşıyor. Batıya ve doğuya nazaran gittiğimizde kuzey Anadolu fayının birçok kısmının kırıldığını görüyoruz. Kırılmayan çok az kesimi kaldı. Ganos segmentinin olduğu, Marmara denizindeki yaklaşık 100 kilometrelik bir kısım kırılmış değil. Benzeri halde Yedisu segmenti de sismik boşluk sınıfında bedellendirilen parçalar” dedi.
‘PLANIN SÜRATLI DEVREYE GİRMESİ GEREK’
Suskunluğu olan segmentlerin Tekirdağ ile birlikte Edremit ve Gönen ortasındaki bölgeyi yani Balıkesir’i etkileyebileceğini anlatan Prof. Dr. Sözbilir, bölgede çok sayıda köy ve ilçe yerleşimleri bulunduğunu söyledi. ‘Fay yasası’ kapsamında yakın gelecekte kırılması beklenen faylar üzerinde aşikâr değerlendirmelerin yapılması gerektiğini anlatan Sözbilir, şöyle konuştu:
“Buraların yapılaşmaya kapatılması, var olan yapılaşmanın sarsıntıya sağlam hale getirilmesi gerekiyor. 1912 yılındaki zelzele 7.3 büyüklüğündeydi. Daha aşağıda ise 1944 yılında yaklaşık 6.8 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Bunlar yıkıcı sarsıntı sınıfında değerlendirildiği için buralarda tedbir almak gerekiyor. Şu anda devletin başlattığı ‘İl Afet Riski Azaltma Planı’ var. Bu planın kesinlikle süratli halde devreye girmesi gerekir.”
YAPI STOKU İNCELENMELİ
Kuzey Anadolu fayının son 500 kilometrelik batı kısmında meydana gelen zelzelelerin birbirini tetikleyecek biçimde geliştiğini kaydeden DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Marmara Denizi içinde kilitli fay niteliğindeki fay segmentlerinin üzerindeki gerilimin gün geçtikçe artığını belirtti. Sözbilir, Ulusal Sarsıntı Stratejisi ve Hareket Planı (UDSEP-2023) ile ‘İl Afet Risk Azaltma Planları’nın (IRAP) tamamlanarak, muhtemel yıkıcı zelzele öncesindeki risklerin azaltılmasına dair uygulamalara geçilmesinin hayati kıymet taşıdığını da söyledi. Sözbilir, “Öncelikle sismik boşluk niteliği taşıyan vilayetlerdeki fayların üzerinde çalışılması gerekir. Fay zonların ortaya çıkarılıp, imar haritalarına işlenmesi gerekir. Tabi bu bölgede yapı stoku ve bina stokunu nedir, zelzele senaryosu kapsamında hangi binalar hasar görecek, ortaya çıkarılmalı. Bunlarla ilgili çalışmaların zelzele öncesinde tamamlanarak kelam konusu binaların kentsel dönüşüm kapsamında iyileştirilmesi gerekmektedir” dedi.
Milliyet
