CNN Türk İstihbarat Şefi Nihat Uludağ’ın özel haberine nazaran, Aya Theodoros Kilisesi olabileceği düşünülen tarihi yapı, Bizans devrinde, Komnenoslar Hanedanlığının karar sürdüğü 11-12. yüzyıllarda yapıldı.
FATİH SULTAN MEHMET DEVRİNDE MESCİDE DÖNÜŞTÜRÜLDÜ
Yaklaşık 900 yıllık tarihi kilise, Fatih Sultan Mehmet periyodu ulemâsından Şeyhülislâm Molla Gürâni Şemseddin Ahmed Efendi tarafından 1476 yılında mescide çevrildi. Mescide dönüşüm esnasında kuzeybatı cepheye tuğladan minare eklenirken bir de mihrap nişi tanzim edildi.
TARİHİ CAMİ RESTORE EDİLDİ
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2018 yılında başlatılan onarım çalışması 2021 yılında tamamlandı. İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürü Hayrullah Çelebi, “Caminin çatısı ve kurşunları yenilenirken, iç yer duvarlarında yapılan sıva raspasının altından Geç Osmanlı periyoduna ilişkin kalem işi bezemelere ulaşılmıştır. Tarama ve noktalama tekniği ile eksik kısımlarında tamamlama yapıldı. Caminin dış cephelerinin çimento derzleri temizlenmiş ve horasan harcıyla derzleri yine yapılmıştır. İç yerde özgün duvar sistematiğinin okunması için birtakım kısımlar açıkta bırakılmıştır. Caminin dış cephelerindeki bozulmuş durumdaki derzler yenilenmiş, güçlendirme maksatlı olarak duvarlara enjeksiyon yapılmıştır. Statik açıdan sıkıntılı olan sütunlara paslanmaz çelikten kuşaklama yapılmıştır. Minarenin petek kısmı yıkılmaya yüz tuttuğundan bu kısım tekrar örülmüş, peteği yenilenmiştir. Ayrıyeten tüm elektrik tesisatı yenilenmiştir.” dedi.
700 YILLIK MOZAİKLER GÜN IŞIĞINA ÇIKARILDI
Molla Gürani Cami’nin girişindeki kubbelerde bulunan mozaiklerin üzerlerinin 1840’lı yıllarda yapılan onarım sırasında İsviçreli Mimar Fossatti tarafından sıva katmanıyla örtülmüştü.
TEVRAT’TA İSMİ GEÇEN PEYGAMBERLERİN MOZAİKLERİ
Güney kubbe içerisindeki mozaikler, Sekiz dilimli kubbenin merkezinde, kucağında Hz. İsa ile bir arada oturan koyu lacivert giysili Hz. Meryem figürü bulunuyor. Hz. İsa’nın yüzü bariz olmakla birlikte, Hz. Meryem’in yüz çizgileri çok bariz değil. Sekiz dilimin içinde ise, Tevrat’ta ismi geçen peygambere yer verildi. Peygamberlerin isimlerinin olduğu kısım ise maalesef okunamayacak durumda… Mozaiklerin üzerlerinde paklık yapılarak, mikro enjeksiyon sistemiyle sıvalar konsolide edildi ve mozaikler bu biçimde müdafaa altına alındı…
HAFRİYATLARDA ŞAPELLER DE BULUNDU
Onarım kapsamında gerçekleştirilen araştırma kazılarında caminin kuzey ve güney cephelerine bitişik olarak yapılmış olan parekklesionlara ilişkin (mezar şapelleri) kalıntılar ortaya çıkarıldı… “Parekklesion” ismi verilen bu şapeller, Bizans periyodunda defin ve mezarla ilgili ritüellerin yapıldığı yerlerdi. Molla Gürâni Camii’nin kuzey ve güney kanadındaki bu yerler Osmanlı devrinde meydana gelen sarsıntı ve yangınlar sonucunda yıkılmış, temel düzeyinde korunarak günümüze kadar ulaştı.
Milliyet
