1 -SORU: Toplumsal medya üzerinden ‘Çok hoşsun. Ya benimle tanış ya da ben tanışmasını bilirim’ halindeki bir bildiriyle ilgili durum başınıza gelse ne yaparsınız?
Umursamam
İletisi atan şahısla tartışırım
Kişiyi engellerim ancak öncesinde şikayet ederken kullanmak için ekran manzaralarını alırım
Yanıt: Kişiyi engellerim lakin öncesinde şikâyet ederken kullanmak için ekran imgelerini alırım
Açıklama: Aldığın bir ileti sonrasında kaygı ediyor ve kendini inançta hissetmiyorsan bu bir siber tacizdir. Bu durumda “Umursamam, şikayet etmem diyebilirsin” fakat bu hususta yapabileceklerin olduğunu unutma. Birinci evvel gerekli yerlere şikâyet etmek için ekran manzarası alıp şikâyette bulunabilirsin. Akabinde kendini rahatsız hissediyorsan kişiyi mahzurla. Kişiyi engelledikten sonra profilini gizleyebilirsin.
Cins: Siber taciz
2- SORU: Bir yıl evvel ayrıldığın eski partnerin S. eski yazışmalarını ve özel imgelerini internette paylaşma tehdidinde bulundu. Birinci ne yapmalısın?
Ciddiye almamalıyım
Gerekli yerlere şikayet etmeliyim
Her yerden engellemeliyim
Karşılık: Gerekli yerlere şikayet etmeliyim
Açıklama: Bu durum, en başta özel hayatın saklılığının ihlalidir ve bir suçtur! Failler, ellerindeki veriyi açıklamakla tehdit ederler. Bu, bireyler için son derece dehşet uyandıran bir durumdur. Yaşadıklarına tahlil bulmak için alternatifleri düşün ve kendin için en iyisine karar ver. Yaşadığın süreci güvendiğin beşerlerle paylaş ve ilgili uzmanlardan takviye al.
Cins: Görsel-odaklı cinsel taciz
3- SORU: Toplumsal medya platformlarında biri senmiş üzere davranıp fotoğraflarını paylaşıyor, arkadaşlarınla konuşuyor. Birinci ne yaparsın?
Umurumda olmaz, beni bilen biliyor
Ekran imgelerini alırım
Arkadaşlarımı uyarırım
Yanıt: Ekran imajlarını alırım
Açıklama: Toplumsal medya platformlarında senin ismine ve senmiş üzere herkese açık bir profil oluşturup paylaşım yapmak kabahattir. Bu durumda “umurumda olmaz, şikayet etmem diyebilirsin” lakin bu hususta yapabileceklerin olduğunu unutma. Tıpkı vakitte arkadaşlarınla senmiş üzere konuşup çeşitli taleplerde bulunmak da dolandırıcılığa girer. Siber şiddete maruz bırakıldığında şikâyette bulunabilmek için, içeriğin silinme riskine karşı ekran manzarası alman gerekli.
Tıp: Zımnilik ihlali
4- SORU: Partnerin seni rahatsız eden cinsel içerikli bildiriler gönderiyorsa,
“Özür diliyorsa sorun yok” derim
Onu uyarırım
Beni sevdiğini düşünürüm
Yanıt: Onu uyarırım
Açıklama: Seni rahatsız eden ve güvenliğinden kaygı duymana neden olan her türlü (cinsel içerikli, tehditkar vb.) iletileşme tıpkı vakitte siber tacizdir. İnançlı bir bağlantı için bu mevzuyu partnerinle açıkça konuş.
Çeşit: Siber taciz
5- SORU: Bir arkadaşın sana ‘Orada mısın? Naber nasılsın? İletilerimi görüyorsun biliyorum. Sana son görülmeni aç demiştim. Açsana artık şu son görülmeni’ halinde bu bildirileri atsa ne düşünürsün?
Beni merak ediyor demektir
Bu durum gizliliğimin ihlaline girer
Başıma geliyor ancak kıramıyorum
Karşılık: Bu durum gizliliğimin ihlaline girer
Açıklama: En son ne vakit çevrim içi olduğunu gösteren “son görülme” özelliğini açıp açmamak ferdî bir karardır. İnançlı bir alakada ferdî alanlara hürmet duyulması gerekir.
Cins: Siber takip
6- SORU: Muhtar adaylığını açıklayacak bir bayan adayın ‘Mahallemizi yaşabilir ve tabiat dostu yapmaya kelam veriyorum’ biçimindeki tweetine öteki bir kullanıcının, ‘Ben de sana o tabiatın içinde neler yapılacağını açıklayayım ister misin?’ formundaki cevabını okuduğunda ne yaparsın?
Umursamam, bana yazılmamış
Siyasetçilere daima bu türlü yansılar veriliyor
Twitter’ın şikayet düzeneğini kullanırım
Karşılık: Twitter’ın şikayet düzeneğini kullanırım
Açıklama: Cinsel içerikli ya da nefret söylemi içeren yorumlar ve tehditler de gerçekleşme olasılıklarından bağımsız olarak birer siber şiddet tipidir ve cürümdür. Bu durum senin başına gelmemiş olsa bile bu hususta yapabileceklerin olduğunu unutma. Bunların başında bu tıp içerikleri gördüğün platformların şikayet sistemlerini çalıştırmak bulunuyor.
Cins: Siber taciz
7- SORU: Partnerimle daha alakanın başındayken toplumsal medya hesaplarımızın şifrelerini birbirimizle paylaşmaya karar verdik
Bu birbirimize güvendiğimizin işareti
Aksi düşünülemez
Tekrar de bunun bir kapalılık ihlali olduğunu düşünüyorum
Yanıt: Yeniden de bunun bir zımnilik ihlali olduğunu düşünüyorum
Açıklama: Şifreler şahsî bilgidir. Şahsî datalarının hem gündelik hayatta hem de dijital alanlarda korunması gerekir.
Çeşit: Saklılık ihlali
8- SORU: Dijital ortamda güvenliğini sağlamak için hesaplarının şifrelerini kimseyle paylaşmamak dışında ne yapman gerek?
Şifremi muhakkak aralıklarla değiştirmeliyim
Kolay/tahmin edilir bir şifre seçmemeliyim
İkisi de
Yanıt: İkisi de
Açıklama: Siber şiddete maruz bırakılmayı önleyen kesin bir yol olmasa da kendini inançta tutmak için şifrelerini muhakkak aralıklarla değiştirmelisin. “12345” üzere kolay ya da varsayım edilebilir bir şifre güvenlik açığı yaratacaktır. Tıpkı vakitte en sevdiğin evcil hayvanın herkes tarafından biliniyorsa, onun ismini şifren yapmak da güvenliğini tehlikeye atacaktır.
Çeşit: Siber güvenlik
9- SORU: Siber şiddete yalnızca genç bayanlar mı maruz bırakılır?
Gerçek
Yanlış
Karşılık: Yanlış
Açıklama: Her yaştan ve her cinsiyetten insan siber şiddete maruz kalabilir.
Tıp: Siber şiddet
10 – SORU: Instagram’da gezerken bir kullanıcının makyaj materyallerinin fotoğraflarını kullanarak ‘Hayatta vazgeçemediklerim. Benim canım makyaj malzemelerim’ halindeki bir yazısına diğer bir kullanıcının ‘Zeka ile hoşluk zıt orantılı. Sen de bunun bir örneğisin. Keşke yok olsan’ formundaki yorumunu okuduğunda ne düşünürsün?
Umursamam, bana yazılmamış
Influencer’lara daima bu türlü yansılar veriliyor
Instagram’ın şikayet sistemini kullanırım
Yanıt: Instagram’ın şikayet düzeneğini kullanırım
Açıklama: Cinsel içerikli ya da nefret söylemi içeren yorum ve tehditler de gerçekleşme olasılıklarından bağımsız olarak siber şiddet tipidir. Bu tip içerikleri gördüğün platformların şikayet sistemlerini çalıştırmalısın.
Cins: Siber taciz
Siber şiddet çeşitleri
Toplumsal cinsiyete Toplumsal cinsiyete dayalı siber şiddetin alt türlerinin tanımlamaları; Siber takip, e-posta, kısa iletiler yahut internet yoluyla izleme Siber taciz çeşitli biçimlerde olabilir:
İstenmeyen cinsel içerikli e-postalar, metin yahut çevrimiçi bildiriler; Toplumsal ağlarda yaşanan uygunsuz yahut saldırgan olaylar; E-posta, metin yahut çevrimiçi bildirilerle fizikî ve/ yahut cinsel şiddet tehdidi; Nefret içerikli konuşma, şahsa kimliği, cinsiyeti yahut öteki özelliklerine yönelik hakaret eden, tehdit eden yahut hedefleyen bir biçimde davranma
Siber sömürü / görsel odaklı cinsel taciz, imajda yer alan kişinin isteği olmaksızın cinsel içerikli fotoğrafları yahut görüntüleri çevrimiçi olarak dağıtma Gizlilik ihlali, bireyin müsaadesi olmadan özel datalarına erişilmesi ve müsaadesi dışında paylaşılması
Nezaret ve izleme, çevrimiçi ve çevrimdışı aktifliklerin gözetlenmesi, ısrarlı takip
Prestije ve güvenliğe ziyan verilmesi, bir kişinin prestijini zedelemek emeliyle özel bilgileri ve içerikleri yayma, rahatsız edici yorumlar yapma, kimlik hırsızlığı, geçersiz fotoğraf ve görüntü oluşturma
BM Bayan Birimi’nin ‘atesbocekleri.info’ sitesine girerek testi çözebilir ve daha ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Milliyet