Rize’de, 1960’lı yılların ortalarında, devrin belediye lideri Ekrem Orhon tarafından deniz dolgusu başlatıldı. Büyük taşlarla doldurulan, ortasına kum yahut balçık üzere gereçlerle dolgu yapılan 350 bin metrekarelik alan, deniz dolgu alanı olarak kazanıldı. Denizi dolduran Ekrem Orhon da ‘Denizi kara, karayı para yapan başkan’ olarak anıldı. Kent merkezinin yaklaşık 3’te 1’ini oluşturan dolgu alanı üzerinde ilk etapta 3 kat halinde yapı müsaadesi verildi; fakat geçen müddette, dolgu alanına yüksek katlı binalar inşa edildi. Bugüne kadar ortalarında valilik, belediye başkanlığı, kültür merkezi, adliye üzere kamu kurumlarının da yer aldığı çok sayıda binanın inşa edildiği alanda yaklaşık 70 bin kişi yaşıyor.
BİNALARDA ‘KOROZYON’ TEHLİKESİ
Rize İnşaat Mühendisleri Odası da dolgu alan üzerindeki binalarla ilgili teknik inceleme yaparak, rapor hazırladı. Raporda; 3 kat yapı müsaadesi verilen dolgu alanına mühendislik unsur ve hesaplamalarından uzak zihniyetle yüksek katlı binaların inşa edildiği kaydedildi. Deniz suyu düzeyinin altında kalan bina temellerinin, oluşan korozyon nedeniyle ziyan gördüğünün belirtildiği raporda; tuzlu su altında kalan bina demirlerinin de özelliğini kaybettiği ve çapının düştüğü vurgulandı. Raporda ayrıca güçlendirme çalışmasıyla ayakta kalabilecek birkaç bina dışındaki tüm binaların yıkılması gerektiğine de dikkat çekildi.
KENTSEL DÖNÜŞÜM BAŞLIYOR
Kente, 173 bin metrekarelik dolgu alanında korozyon nedeniyle riskli duruma gelen 4 bin 174 bağımsız yapıda kentsel dönüşüm projesi için harekete geçildi. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ve Rize Belediyesi’nce yürütülen çalışma ile daha az katlı, kentin kültürüne ve mimarisine uygun yapılar inşa edilerek, azaltılacak yapı yoğunluğu Salarha beldesinde 52 bin metrekare ile Yağlıtaş Mahallesi’nde 207 bin metrekarelik iki yeni rezerv alanına taşınacak. Başlatılması beklenen kentsel dönüşüm projesi de ilk etapta 23 dönümlük alandaki belediye blokları yıkılarak, yerine yeni binalar inşa edilecek. Belediye bloklarının projesi de hazırlandı. İlerleyen günlerde bloklar için birinci kazmanın vurulması bekleniyor.
LIDER METİN: YIKILIP YENİLERİNİN YAPILMASI LAZIM
Rize Belediye Lideri Rahmi Metin, proje çalışmalarında sona yaklaşıldığını belirterek, “TOKİ’ye bağlı uzlaşmayı sürdürecek GEDAŞ grubu gelecek ofislerin açacak. Belediye, TOKİ ve GEDAŞ yetkilileri esnafla kira, taşınma yardımı, satış fiyatları üzere mevzularda gerekli görüşmeleri yapacaklar. Bugüne kadar vatandaşın lehine olacak halde bu çalışmaları sürdürdük. 1970’li yıllarda suyun içerisine beton dökülerek bu binalar o günkü kurallarda yapılmış. Vakitle tuzlu suyun tesiri ile korozyona uğrayan demirler, beton ömrünü tamamlamış. Buraların çabucak yıkılıp yenilerinin yapılması lazım. Bu etapta orada bulunan mal sahiplerinin mağdur olmaması için çalışmaları yürüttüğümüzden süreç bu kadar uzadı. Önümüzdeki aylarda bu alanlar yıkılıp en kısa vakitte yapılması sağlanacak. Uzlaşmalar 1- 2 hafta içerisinde bitince teklif tarzı ile ihalesi yapılarak inşaata başlayacağız. 1- 2 yıl sonra daha hoş bir Rize’yi görmek için herkes taşın altına elini soksun istiyoruz. Ticari manada kat kat daha fazla ticari sirkülasyonun yaşanacağı 23 dönümlük bu alanda Türkiye’nin özlediği açık bir AVM alanı oluşacak. Ayrıyeten Deniz Sitesi ile Taşlıdere’de bulunan 8 bloğun kentsel dönüşüme alınması ile ilgili proje çalışmaları TOKİ’de devam ediyor” dedi.
EĞİMLİ BİNALAR DA YIKILACAK
Öte yandan kentte dolgu taban üzerine 30 yıl evvel inşa edilen ve yerde meydana gelen kayma nedeniyle yan yatmaya başlayan 4 bina, sahipleri tarafından demir direklerle desteklendi. Kentte ‘Pisa kuleleri’ diye anılan Taşlıdere Mahallesi’ndeki bloklar da kentsel dönüşüm kapsamına alındı. Site sakinlerinden Ayhan Haberal, “Zeminden kaynaklı sorunlar münasebetiyle binalarda yanlama meydana geldi. 9 blok 146 daireden oluşan bu alanda artık yıkım sürecine girildi. Bu süreçte tek isteğimiz mağdur olmamak” diye konuştu.
Milliyet