Kaldırımları dolduran onlarca fotoğrafçının, davetlileri defilelere girerken ya da çıkarken 30 saniyede çektiği fotoğraflar kocaman bir yan dal oluşturdu moda dünyasında. Sonra birden ekran karardı, sokaklar boşaldı. Artık ne gidilecek bir defile, ne de ilham alınacak sokak tarzı ikonları kalmıştı. Sahi bakmaya doyamadığımız sokak tarzına ne oldu?
Bir vakitler konuştuğumuz bir mevzu vardı, sokak tarzının sonu mu geldi? Artık çok az insan hakikaten otantik bir halde giyiniyor, geri kalan herkes fotoğraflanma kederinde, yalnızca kendisine gelen armağanları giyinen bir influencer’a dönüştü diye dertlenirdik. Bilemezdik ki dünyanın başına Covid-19 diye bir şey gelecek ve sokak tarzını gerçek manada sonlandıracak. Klâsik moda sistemi her manada değişirken alışılmış ki sokak tarzı de bundan etkilenecekti. Sanayinin oyun ve gösteri alanı sokak tarzı olmadan bir moda dünyası olağan ki düşünülemez. Aklımızdaki soru şu: Limitli bir toplumsal hayatımız varken nasıl giyinmeli? Sahi giyinmek nasıl bir şeydi ki? Sokaklar sessizleştiyse de hâlâ takip etmemiz gereken trendler, ilham alabileceğimiz beşerler var. Modaevleri koleksiyonlarını göstermek için dijital bir yol buldu, olağan ki influencer’lar ve sokak tarzı yıl dızları da kendi yollarını bulacaktı. Birçoğu online defileler başlamadan çabucak evvel kendi meskenlerinden hatta kapılarının önünden poz verdi. “Defileye gitsem bunu giyerdim” yazıyordu post’larının altında. Tek fark bu kere ne gidilecek bir defile ne de poz verilecek bir fotoğrafçı olmamasıydı.
Birtakım gelişmiş ülkelerdeki -bakınız Danimarka- moda haftaları o eski özlediğimiz tattaydı. Şubat ayında Kopenhag’da gerçekleşen moda haftasında sokak tarzı yıldızları Jeanette Friis Madsen ve Thora Valdimars maskesiz bir formda poz veriyorlar.
Moda dünyasını canlandıran ve demokratikleştiren en kıymetli ögelerden biri oldu sokak tarzı ve sayesinde yaratılan iş kolları. “Stiliniz sayesinde tüm özgüveninizle sokakta yürüyebilirsiniz. Tarz sahibi olmak, bir ömür usulüdür. Sabah yataktan kalkmanız için bir sebeptir. Şayet tarzınız yoksa, bir hiçsiniz” dediğinde Diana Vreeland’in hayatında Instagram diye bir gerçek yoktu. Realitesi mavi ceketli bir adamla sonluydu. O adamın ismi Bill Cunningham’dı. Bugün tüm influencer’ların ve sokak fotoğrafçılarının teşekkür etmesi gereken isim. Birinci defa 1978 yılında New York Times için sokağa çıktığında, şimdi bu türlü bir iş kolu yoktu. Çektiği kareler bugün takıntı haline getirdiğimiz çeşitlilik konusunda bir numaraydı. Yaşlı ve genç, şişman ve zayıf, uzun ve kısa her tıpta insanı fotoğraflıyordu. Aslında birebir olarak trendlere odaklanmaktansa, karakteristik tarzı olanlar dikkatini çekiyordu. Ömür biçimlerini, alt kültürleri yansıtanlar onun nesneleri oldu. Fotoğrafları onlarca yıl New York Times’ta yayınlandı. Yıl 2000’ler olunca birileri ondan aldıkları ilhamla bu işe soyunmaya başladılar. Bu birileri, bugün sık sık duyduğunuz isimler; Scott Schuman, Garance Dore, Phil Oh, Tommy Ton ve kaçları… Çektikleri kareleri, kendi portfolyolarını dünyayla paylaşmak için online blog’larda yayınlamaya başladılar. “Moda haftaları ne vakit bir sirke dönüştü?” Moda bölümünün teyzesi, en güçlü kritik Suzy Menkes 2013 yılında New York Times’daki yazısında tam olarak bunları sorguladı. “Bugün, defilelerin çıkışları tavus kuşlarıyla dolu. Desenlerle dolu elbiselerini, club sandviç yüksekliğindeki platform ayakkabılarla giyiniyorlar. Fotoğrafçıları görünce tüylerini kabartıyorlar.” Gerçek tarz sahibi olanlarla, bu işi gösteriye dönüştürüp şov yapmak isteyenler ortasında kaldık yıllarca. En büyük kederimiz bu sirkin destekleniyor olmasıydı. Sonra o periyodun blogger’ları bugünün influencer’larından cevap geldi: Modanın demokratikleşmesi sizi neden bu kadar rahatsız ediyor? Böylelikle bölümde değişik bir dilemma ortaya çıktı. 2008 yılında Marc Jacobs birinci kere, çantalarından birine ünlü olmayan birinin ismini verdi; Bryanboy. Ve sokak tarzı ikonlarının neredeyse sponsorlukla giyindiği günler başlamış oldu. Otantiklik ve karakteristik özelliklerin yansıtılması için çıkılan bu yol farklı bir hale büründü. Ve bu meslek 2010’lu yıllarda altın çağını yaşamaya başladı. 2020’ler geldiğinde anladık ki yeni bir formata bürünecek.
Post-dijital periyot sayesinde dünyayla irtibatlarını sıkı tutan, trendlere hassas ve itinayla yaklaşan milenyallerin sokak tarzını tekrar ele alışına şahitlik ediyoruz. Biçim, form ve mana değiştirmiş olsa da sokak tarzı bugün hâlâ, defilelerden bile daha çok merak ediliyor. Pinterest kutularımız, telefonumuzun galerisi hâlâ sokak tarzı ilhamlarıyla dolu. Tahminen yalnızca ilham aldığımız isimler değişecek ancak şahsî bir keşif alanı sağlayan, kişiliği gölgelemeyen sokak tarzı her vakit ilgi odağı olacak. Bir neslin yoktan var ettiği bu dal şartlar ne olursa olsun hâlâ ilham vermeye devam ediyor. Değişmeyecek tek şey ne biliyor musunuz? Âlâ kürate edilmiş bir tarz ve etrafına vereceği ilham.
“Couture moda haftasını meskende nasıl geçiriyorum? Giambattista Valli elbisemle” diye post atan Chriselle’den, “Bugün Chanel günü!” diyen Linda’ya… Veronika Heilbrunner ise dijital moda haftaları sayesinde bir aylık valizini boşaltmak zorunda kalmadığından ve gösterilere geç kalmak üzere bir durumun ortadan kalkmasından çok memnun olduğunu söylüyor.
Yazı: Serli Gazer Boyacı
Fotoğraflar: Getty Images Türkiye
ELLE Türkiye Nisan 2021 sayısından alınmıştır.
Elle
