Erken ikaz sistemi üzerine doktora yapan, yer ve yapı mühendisliği firmasının temsilcilisi olan elektronik ve haberleşme yüksek mühendisi Süleyman Tunç ve takımı, İzmir’de fay noktalarına yakın yerlere erken ihtar sistemi kuracak. Mümkün zelzelede kuracakları erken ihtar sistemi sayesinde bölgenin doğalgazını kesip, süratli tren ve metro çizgileri ile çeşitli kurumlara sistem üzerinden bildiri gönderecek.
‘DEPREMİN YER VE BÜYÜKLÜĞÜNÜ HESAPLAYIP İLGİLİ YERE İLETİYORUZ’
İzmir’de faya yakın noktalara erken ikaz sistemi kurmayı planladıklarını söyleyen Süleyman Tunç, “Erken ikaz sistemi bir sarsıntı olduktan sonra, zelzele dalgaları ve yıkıcı dalgalar kent merkezine varmadan önce biz sistemler tarafından bu dalgaları bilhassa birinci dalgaları dedekte ediyoruz. Bu dalgalardan sarsıntının büyüklüğünü ve yerini hesaplayarak ilgili yerlere iletiyoruz. Doğalgaz şirketleri, tren yollarını ya da hastaneleri ihtar sinyali göndererek erken ikaz yapmış oluyoruz. Bunun için uzun vakittir bu proje üzerinde çalışıyoruz. Bursa bölgesi için bir projemiz var lakin tıpkı vakitte yeni bir projeye daha adım atıyoruz. Yeni bir teknikle İzmir’de erken ikaz projesini başlatacağız. Kestirim ediyorum 1 hafta içerisinde İzmir içerisinde bunun kurulumunu yapacağız.” dedi.
‘ETKİYİ AZALTABİLMEK EMELİYLE YAPILAN ÇALIŞMA’
İzmir’de Çeşme ve Selçuk’a erken ikaz sistemi kurmayı planladıklarını tabir eden Tunç, “İzmir’de faya yakın yerlere kurmayı düşünüyoruz. Birinci etapta düşündüğümüz noktalardan biri Çeşme, bir tanesi de Selçuk tarafı olacak lakin şimdi hocalarımız bu bahiste çalışmalarını bitirmedi. En etkin, en rahat ulaşabileceğimiz alanları seçmek için uğraş harcıyoruz. Bu iki noktada bu sistemi kurduğumuz vakit mümkün bir zelzelenin dalgaları İzmir’e varmadan yaklaşık 8-10 saniye evvel biz uyarıyı almış olacağız. Bununla ilgili doğalgazı kesme, süratli tren, metro ya da öbür ilgili kurumlara direkt olarak bu iletisi göndereceğiz. Onlar da bu sinyali aldıkları vakit otomasyonlarında kullanabilirler. Yapmak istedikleri ne varsa bu sinyali alarak asıl yıkıcı sarsıntı dalgaları kente varmadan kapatma sürecini başlatmış olurlar. Bu sistem sayesinde sarsıntı sonrasında oluşabilecek yıkıcı yahut yakıcı hasarların önüne geçilebilecek. Yani etkiyi daha azaltabilmek emeliyle yapılmış bir çalışma bu.”
‘7-8 SANİYELİK BİR MÜDDET KAZANMAYI PLANLIYORUZ’
AFAD ile Bursa’da kurdukları sistemden olumlu sonuçlar aldıklarını belirten Tunç, “İstanbul’da kurduğumuz bir istasyon var, tıpkı vakitte Bursa bölgesine öbür bir erken ikaz sistemi kurduk AFAD ile birlikte, onunla ilgili aldığımız olumlu sonuçlar var. Hasebiyle 3-4 koldan erken ihtarları test ediyoruz, ülkemiz için en uygun, en hakikat ve en süratli olanı seçmeye çalışıyoruz. Bu büsbütün bizim kurduğumuz sensörler ile sarsıntının merkezine olan uzaklığıyla bağlantılı bir durum. Maalesef Türkiye’de ve İstanbul’da genelde faylar kent merkezine çok yakın geçiyor. 50 kilometre üzere bir uzaklığı var. Bu da bizim 4-5 saniye üzere bir süremizin olduğunu gösteriyor. İzmir’deki bu son zelzele İzmir merkezine 70-80 kilometre uzaklıkta olduğu için 7-8 saniyelik bir mühlet kazanmayı planlıyoruz. Ülkemizde faylar kent merkezine çok yakın olduğu için Japonya üzere bin kilometre uzaklıktaki bir faydan zelzele gelmiyor, çok daha yakından geliyor. Bu nedenle sürelerimiz çok daha kısıtlı maalesef” diye konuştu.
Milliyet
