Çiğdem Yılmaz
Akademide mobbing alarm veriyor. Her dört akademisyenden üçü etnik köken, dini inanış üzere etkenler de dahil olmak üzere pek çok sebepten mobbinge maruz kalıyor. Unvan yükseltmeme, rencide etme, işini zorlaştırma en bilinen mobbing formülleri. O denli ki argümana nazaran birtakım hocalar, asistanlarının gittikleri üniversitelerde de peşini bırakmayarak yeni iş bulmalarına mahzur oluyor.
Genç Bilim Akademisi Çalışma Kümesi Raporu’na nazaran akademisyenler ortasındaki mobbing oranı yüzde 76,5’larda. Mobbingle karşılaşan genç akademisyenlerin kimileri akademiye veda ederken kimileri ise farklı alanlara yönelmek zorunda kalıyor. Mobbinge uğradığını öne süren akademisyenlerden yaşadıklarını dinledik:
‘Tavrı katılaşıyordu’
K.K : “ÖYP kapsamında Selçuk Üniversitesi’ne atandım. Hem akademik hem de işçi takımında bulunanların birden fazla Konya’nın ilçelerinden gelmişti. Farklı bir kentten ya da üniversiteden gelenler, o kabileye benzeyebildiği ölçüde kabul görüyorlardı. Ben bu ahengi sağlayamadım. Zira üniversal ve bilimsel olanın çok dışında bir işleyiş vardı burada. Birinci yıllar ‘atanmış’ danışmanımla yaşadığım problemleri ciddiye almıyordum.
Bir halde politik ve dini duruşumu, ailemi, özel ömrümü irdelemeye çalışıyor kendisine benzemediğini gördükçe hali katılaşıyor ve tatsızlaşıyordu. Bir gün beni odasına çağırıp bir arada proje yazmamızı, kendisinin proje kıymetlendirme şurasında olduğunu bu yüzden projemizin basitçe kabul edileceğini söyledi. Alınan bütçeyi de paylaşabileceğimizi belirti. Kabul etmedim. Bunun üzerine mobbing başladı. ‘Ya bir asistan üzere her gün gelir kapımdan bana selam verir bir şeye gereksinimim olup olmadığını sorarsın ya da danışmanlığını bırakırım’ dedi. Bunun üzerine ben sıkıntı da olsa öbür bir danışman buldum kendime.”
‘Kürtlerle ilgili yazma’
İstanbul’da yaşayan D.Y. “Hakkâri Üniversitesi’ne akademik takıma alım sürecinde mobbing uygulandı. Takıma başvurduğumda, akademik faaliyetlerim ya da bilimsel çalışmalarımla ilgili rastgele bir şey sorulmadı. Yalnızca nereli olduğum soruldu. Kimliğimden ötürü takıma alınmadım. Benzeri bir olayı da tekrar öteki bir üniversitede yaşadım. Akademik takım için müracaatta bulunduğumda bana Kürtlerle ilgili rastgele bir yazı ve makale yazmamamı rica ettiler.
Ben de kabul etmedim ve böylece o üniversiteye de giremedim. Burada sorun yalnızca Kürtler değil, Türklerle ilgili rastgele bir yazı ya da makale yazmamam söylenseydi tutumum tekrar tıpkı olurdu. Bu dayatmalar ve sığ kanılar altında akademide bir ilerleme olmaz. ‘Benim üzere düşün, benim istediğimi yaz’ deniliyor. Bu da kabul edilir bir şey değil. Yıllardır takım bekliyorum baktım olmuyor. Akademiden uzaklaşmak zorunda kaldım.”
‘Savunmam altı ay bekletildi’
S.H. “2018 yılından beri araştırma vazifelisi olarak çalışıyorum ve çalıştığım tarihten itibaren dönemim kısım lideri ve dönemim dekanı tarafından sistematik mobbinge maruz kaldım. Ellerinde kullanabilecekleri en büyük koz disiplin soruşturmasıydı. Hakkımda 3 tane disiplin soruşturması açıldı. Hiçbirinin somut bir desteği yoktu. Üçünden de rastgele bir ceza almadım. Atama, yükselme taleplerimin hiçbirini kabul etmediler. TÜBİTAK projem engellendi. Ders görevlendirmelerinde ise ayrımcılık yapıldı. Bunların hepsini evvel Çalışma ve Toplumsal Bakanlığı’nın Alo 170 sınırına illetim. Orası beni YÖK’e yönlendirdi.
Daha sonra da şikayetçi olduğum dekandan gereğinin yapılmasını istedi. Açıkçası bir süreç yapılmadı. Bunun üzerine ben Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurdum. Kamu Denetçiliği Kurumu mobbing yapıldığı tespit etti ve bireyler hakkında soruşturma başlatılmasına karar vererek tüm mağduriyetlerimin giderilmesine karar verdi. Ancak kararın akabinde bir şey yapılmadı. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kararı asılsızdır denilerek süreç yapılmadı. Bunun üzerine iki dava açıldı. Hata duyurusunun akabinde savcılık vazifesi makus kullanmaktan süreç başlattı. Ancak o bireylerin yargılanabilmesi için kurumun onay vermesi gerekiyor. İnceleme bitmedi. Tezimi bitirdikten sonrada savunma yapmama müsaade verilmedi. Savunma yapmak için 6 ay bekledim. Hâlâ asistan olarak çalışıyorum.”
‘Haftada bir gün gidip boş oturuyoruz’
İstanbul’da bir vakıf üniversitesinde asistanlık yapan G.K. “3 yıldır tıpkı üniversitede asistanlık yapıyorum. Farklı haksızlıkla karşıya karşı kaldığımız çok oldu. Yaşadığımız külfetleri bir arkadaşım hepimizin ismine lisana getirdiğinde de kısım lideri tarafından istifaya zorlandı. Son bir yıldır da okulumuza medya merkezi diye bir merkez açıldı. Her gün bir asistanın bu merkeze gitmesi zarurî hale getirildi. Akademik çalışmalara yoğunlaşmamız gerekirken, hafta bir gün gidip orada boş boş oturuyoruz. Fakültenin ve üniversitenin kimi işlerini de bizim yapmamızı bekliyorlar ve yaptırıyorlar da. Birtakım kısım hocaları da okula bile gelmiyor her şeyi asistanından bekliyor. Buna itiraz etme durumunuz da yok. Danışmanlığınızı bırakmaları durumunda, yeni danışman bulmak güç.”
‘Kadro kaidesi şahsa nazaran belirleniyor’
O. G. İstanbul’da bir üniversitede YÖK bursuyla asistanlık yaptığını belirterek şunları aktardı: “Herhangi bir üniversite akademik bir takımda değilim. Fakat şu anda YÖK bursuyla bir araştırma vazifelisi üzere derslere giriyorum lakin sigortam yok. Bu bursun maksadı; öğrenciye kendi tez hususuyla ilgili bir üniversitede çalışma imkânı sağlamak. Akademideki en büyük düşüncelerden biri de takım. Birçok yerde bireye nazaran takım açılıyor ve kimin o boş takımlara gireceği evvelce belirli. Takım kuralları bireye nazaran belirleniyor. Doğuda bir üniversitede takım açıldı. Takımın açıldığı vilayette esaslı bir aileden gelen bir arkadaşım vardı ve bilhassa gitmeden arkadaşıma ‘Bu kadroyu senin için mi açtılar’ diye sordum. ‘Hayır’ dedi ancak son sırada olmasına karşın onu takıma aldılar.”
Bana ‘Senin ilaç kullanman lazım’ dedi
E.K. yaşadıklarıyla ilgili şunları aktardı: “İstanbul Teknik doktoraya başladım ve danışman hocam belirli bir mühlet sonra okuldan ayrılınca diğer bir danışman hoca arayışına girdim. Profesör olan bir hoca danışmanlığımı yaparken hocayı destekleyen bir öğrenciyle çok farklı bir mevzuda ortamızda bir tartışma geçince hoca bana hal aldı. Kendisine karşı olanları desteklediğimi tez etti. Daima bana ruhsal baskı uygulamaya başladı. Bilimsel bir şeyler anlattığımda dalga geçerek ‘Sen ruhsal tedavi gör, ilaç kullanman lazım’ diyordu. Yurtdışında katılmam gereken kongrelerimi engelledi. Amerika’ya gitmeme de mahzur olmaya çalıştı. Havalimanındayken beni arayıp, ‘Ne yaptığını unutmayacağım’ dedi.
Amerika’ya gittiğimde de oradaki okula mail atmış ruh sağlığımın yerinde olmadığını söylemiş. Amerika’dayken YÖK bursum da iptal edildi. Yurtdışıdayken bu hocanın temelsiz anlatımları nedeniyle takımımı İTÜ’den Yalova’ya kaydırıyorlar. Mahkemeye verdik ve yine İTÜ’ye döndüm. Bunun sebebi danışman hocamın benim hakkımdaki temelsiz iddialarıymış. Artık tazminat davası açtık ve şu an istinaf etabında. Mobbingde de kanıt sunamadığım için bana danışmanlık yapan hocaya değil de beni Yalova’ya süren hocaya açtık.”
Yarın: Mobbinge maruz kalan garsonlar
Milliyet