Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları, kırsal bölümlerde sürüngenlerin kış uykusundan erken uyanmasına neden oldu.
Adıyaman Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Zooloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zülfü Yıldız, Mardin ve Diyarbakır olmak üzere bölgede birçok noktada sürüngenlerin uyandığını ve üreme davranışları sergilediğini söyledi.
Mardin’de görüntülenen kertenkelelerin mart aylarının sonlarına gerçek yahut nisan aylarında ürediklerinin bilindiğini anlatan Prof. Dr. Yıldız, “Ancak Şubat ayının başından üreme davranışı sergilemektedirler. Bu da tiplerin global ısınmadan ötürü üreme periyotlarının değişeceğini ve olumsuz olarak etkilenebileceklerini göstermektedir” diye konuştu.
‘BU TABLO OLUMSUZ’
Global ısınmanın hayvanların üremelerinde olumsuz bir tablo sergileyebileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Mehmet Zülfü Yıldız, şunları söyledi:
“Ülkemizde, bilhassa Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son günlerde mevsim normallerinin üstünde kimi sıcaklılar görülmektedir. Bu sıcaklıkların tesiriyle serinkanlı hayvanlar kümesinden olan kertenkele ve yılanların etkinleştiğini görüyoruz.
Bilhassa Diyarbakır, Mardin ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinin tamamında bazen Akdeniz Bölgesi’nden çeşitli imajlar elimize ulaşmaktadır. En son Mardin’den gelen imajlarda kayseri kertenkelesi olarak isimlendirdiğimiz ‘apathya cappadocica’nın üreme davranışı gösterdiğini gördük. Yani yalnızca etkinleşme değil, üremeye başladıkları da görülmüştür.
Üreme davranışında erkek dişiyi bacağından yahut karın bölgesinden ısırarak zapt eder ve üremeyi gerçekleştirmeye çalışır. Bu davranışı şu an çok erken olmasına karşın görebiliyoruz. Bu da çeşitlerin global ısınmadan ötürü üreme periyotlarının değişeceğini ve olumsuz olarak etkilenebileceklerini göstermektedir.
Nasıl erik ağaçlarının bazen erken çiçek açtığını ve daha sonra gelen birinci soğuklar ile çiçeklerini döktüğünü ve meyve vermediğini duyuyorsak erken üremeye başlayan kertenkelelerin toprak içerisine bıraktıkları yumurtalar da soğuktan etkilenebilir. Bu durumun üreme muvaffakiyetini olumsuz etkileyebileceğini düşünüyoruz.”
‘BU İŞTE BİR TUHAFLIK VAR’
Artuklu ilçesi kırsal Çağlar Mahallesi’nde çobanlık yapan Muhammet Çokan, mesleği nedeniyle daima tabiatta olduğunu lakin daha evvel bu mevsimde kertenkele görmediğini belirterek, “Bu sene çok sayıda kertenkele gördüm.
Kış olmasına karşın çok sayıda var. Bu işte bir tuhaflık var. Her halde sıcaktan olabilir. Global ısınmadan olabilir. Bu sene güya yazdayız. Şubattayız da yaz üzere görünüyor valla. Ondan ötürü kertenkele çok var yani. Bazen yürürken ezebiliyoruz onları” dedi.
Milliyet