Uçuk dediğimiz yaralar aslında herpes simpleks virüsü (HSV)’nin yol açtığı, virüsün alt tiplerine nazaran çabucak hemen bedenin her yerinde oluşabilen, içi su dolu kabarcıklar ile başlayıp sonra yaranın kabuk bağlamasıyla karakterize viral enfeksiyonlardır.
HSV dünya genelinde en sık görülen enfeksiyöz virüslerden birisi olarak kabul edilmektedir. HSV tip 1 ve tip 2 alt sınıflarında ikiye ayrılır; tip 1 yetişkinlerde ağız içi, dudak, yüz ve burun etrafında görülürken, tip 2 ise daha çok genital bölgelerde görülmektedir.
Dudak uçuğu bilimsel ismiyle Herpes Labialis HSV tip 1 virüsünün sebep olduğu uçuk çeşididir. Sıklıkla dudaklar başta olmak üzere ağız etrafı, burun ve çenede ortaya çıkmaktadır.
İçi su dolu veziküller halinde ortaya çıkmakta ve ortalama bir hafta sonra bu veziküller kabuk bağlayarak iyileşme göstermektedir.
Dudak uçukları ekseriyetle şu sebeplerden dolayı ortaya çıkmaktadır;
Gerilim, heyecan, travma üzere ruhsal durumlar. Yorgunluk, uykusuzluk üzere beden direncini düşüren hayat stili. Soğuk algınlığı, grip ve ateşli hastalıklar üzere bağışıklık sisteminin zayıfladığı rahatsızlıklar. AİDS, kanser ve organ nakli olan hastalarda kullanılan ilaçlar sebebiyle bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar. Çok güneşe yahut UV ışınlarına maruz kalma üzere fizikî sebepler.
Dudak uçuğu dünya popülasyonunun 3’te 2’sin de görülmektedir ve yetişkinlerin %90’nında yapılan testlerde bu virüsün olduğu görülmüş lakin yalnızca bağışıklık sisteminin zayıfladığı ve üstteki sebeplerin oluştuğu durumlarda kendini gösterdiği görülmüştür. Yani virüsün dudakta hastalık yaratabilmesi için bağışıklık sistemini yenmesi gerekiyor.
Pekala bu uçuğun belirtileri nelerdir? Bulaşıcı mıdır? Nasıl korunmalıyız?
Birinci virüs atağının belirtileri uçuğa sahip kişi ile temastan sonra 3 hafta içinde ortaya çıkmaktadır. Daha çok çocuklarda görülmektedir bu süreçte ağız içinde yaygın su dolu kabarcıklar, ateş, halsizlik ve huzursuzluk tabloya eşlik eder. Şahıslar çoklukla kızarıklık oluşmuş deride yanma, kaşıntı ve batma hissi yaşarlar. Birinci atak her vakit en sancılı geçendir sonraki ataklar bu kadar ağrılı olmamaktadır.
Virüsün bedenimize birinci girişi ekseriyetle bebeklik ve çocukluk çağımızda ailemiz ya da yakın etrafımızın temasıyla gerçekleşir. Herpes virüsü her vakit bulaşabilme özelliğine sahiptir fakat bilhassa su kabarcıklarının görüldüğü veziküler evre en çok bulaşın olduğu evredir. Çoğunlukla öpme, ortak eşya kullanımı, tıraş bıçağı üzere dudakla yüzle teması olan eşyalardan bulaşmaktadır.
Şimdi bu virüse karşı bir aşı geliştirilemediğinden bulaşmayı ve hastalığı önleyecek bir yol yok o yüzden, korunmak en tesirli formül. Uçuğu olan bireylerle temastan kaçınmalı, ortak eşya kullanımını kısıtlanmalı, sarılma ve öpme davranışlarından uzak durmalıyız.
Uçuk tanısı ve tedavi prosedürleri
Uçuk birçok vakit diş doktoru ya da cildiye uzmanlarının görerek çarçabuk teşhis koyduğu bir rahatsızlıktır ve kesin teşhisi için ise su dolu veziküllerden sürüntü örneği alıp laboratuvar testlerine başvurabilir.
Uçuğun klâsik tedavisinde asiklovir türevi antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar krem, hap ya da şiddetli durumlarda iğne (enjeksiyon) yoluyla kullanılabilir.
İlaç tedavisine birinci 1-2 günde başlamak ağrılı süreci hafifletmek ve lezyonun büyüklüğünü önlemek ismine kıymetlidir. Bu ilaçların dezavantajları ise kimi istenmeyen yan tesirler, virüslerin bu ilaçlara direnç geliştirmesi ve sonraki tekrarlayan ataklarda yeteri etkiyi göstermemesidir.
Çoğunlukla bir defa uçuk çıkan yerde tekrar çıkması çözülemeyen başka bir sorundur. Uçuğun ilaçla tesirli bir tedavisi olmaması bireye hem toplumsal hayatta kısıtlanma hem de estetik açıdan rahatsızlık verebilir.
Başka yandan gelişen lazer teknolojisiyle birlikte herpes virüslerinin tedavisi artık hayli tesirli olmaktadır. Lazer ışınlarına maruz kalan bölgedeki virüslerin süratli formda inaktivasyona uğraması ağrılı sürecin kısa müddette son bulmasını sağlamaktadır.
Yapılan çalışmalara nazaran lazer ile tedavi edilen bölgelerde ilaç ile tedavi edilenlere oranla nerdeyse bir daha hiç uçuk çıkmaması lazer tedavilerini gün geçtikçe daha tanınan bir tedavi seçeneği yapmaktadır.
Uçuk tedavisinde lazer kullanımının avantajları ortasında;
İlaç tedavisine nazaran tekrar uçuk çıkma ihtimalinin çok düşük olması, şahıslara kısa müddette tesir göstererek konfor sağlaması, uygulamasının epeyce kolay ve ağrısız olması, kullanılan antiviral ilaçların yan tesirlerinin ve ilaç etkileşimlerinin muhtemel ziyanlarının önüne geçmesi bilhassa yaşlı bireylerde ve bağışıklık sistemi zayıf şahıslarda ilaç etkileşimlerini azaltarak süratli iyileşme sağlamasını sayabiliriz.
Milliyet
