Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cenk Yücel Bilen, salgının ürolojik erken teşhis ve tedavi sürecine tesirine ait bilgi verdi.
Bilen, salgında birçok uzmanlık alanındaki doktor üzere ürologların da kendi branşları dışında Kovid-19 polikliniklerinde vazife yaptığına işaret etti.
Bu müddette hastaların koronavirüsün neden olduğunu fizikî ve telaşa bağlı ruhsal problemler yaşadığını gözlemlediklerini söz eden Bilen, “Yaşanılan ruhsal baskı, hastalığın bulaşması ve vefat korkusu ile sonlu değil, tıpkı vakitte hastalığı bulaştırmakla da ilgili.” dedi.
Prof. Dr. Bilen, bu devirde dert seviyesi ve gerilimin çok arttığının altını çizerek, “Yaşanılan telaş ve baskı, ürolojik alanda bireylerin cinsel hayatını da etkiledi ve cinsel sıhhatleri bozuldu. Kovid, damarsal yapılara da ziyan verdiğinden cinsel hayatta olumsuz tesirler yaptı.” değerlendirmesinde bulundu.
Salgının, bilhassa hastaların hastaneye erişimini olumsuz etkilediğini vurgulayan Bilen, bunun erken teşhis ve tedavi sürecinde gecikmelere yol açtığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“İnsanlar, hastalık kapma ya da hastalık bulaştırma tasasıyla hastanelere müracaattan, tabipten ve ameliyathanelerden uzak durdular diyebiliriz. Geniş toplumsal kümelerin bulunduğu alanlarda hastalık bulaşı çok daha kolay lakin birinci düşünülen ve uzak kalınması gereken yer hastane olmamalı.
Klinik müşahedelerimize nazaran, hastalar, bu periyotta teşhislerini olabildiğince geciktiriyor. Kovid-19’dan olan vefat korkusu pek net bir biçimde kanserden olan mevt korkusunu yendi. Meğer koronavirüsten olabilecek en fazla vefat oranı yaşlı kümelerde yüzde-13-15’e varıyor.”
Prof. Dr. Bilen, hasta kümelerindeki Kovid-19’dan ölümlerin yüzde 3-8 ortasında değişirken, kanserden mevt oranının ise çok daha yüksek olduğunu lisana getirerek, hiçbir kanserin kendi kendine iyileşmeyeceğini, teşhisin gecikmesinin mevte yol açabileceğini tabir etti.
“KONTROL VAKTİ GELDİĞİNDE ATLANMADAN, ERTELEMEDEN HASTANEYE BAŞVURULMALI”
Bilen, bilhassa salgın devirde ileri evrede ürolojik kanserlerde büyük artış yaşandığına işaret ederek, “Uzun vakittir bu kadar ileri evrede hasta ile karşılaşmazken, şu anda genç, ileri yaş kümesinde daha ileri evre kanserler görmeye başladık.” dedi.
Hastanelerde bilhassa risk taşıyan kümenin sıhhat çalışanları olduğunun altını çizen Bilen, ameliyathanelerin inançlı alanlar olduğunun altını çizerek, şu ikazlarda bulundu:
“Belirtiler olduğunda ya da denetim vakti geldiğinde atlanmadan, ertelemeden hastaneye başvurulmalı. Randevu alınarak, tabiple görüşülmeli ve denetimler yaptırılmalı. Fizikî kimi nedenlerden dolayı hastaneye gidilemiyorsa tabiple sanal ortamda irtibat kurularak, görüşme sağlanmalı. Analiz sonuçları tabibe gönderilmeli ve aciliyet durumu doktorla konuşulmalı. Hastaneye gelinmesi gerekliliği tabip tarafından da bildirildiyse kesinlikle gelinmeli.”
“İDRARDA OLAN KANAMA, AKSİ İSPAT EDİLENE KADAR ÜROLOJİK BİR KANSERİN YANSIMASIDIR”
Prof. Dr. Bilen, prostat kanserinin ürolojik kanser içinde birinci sırada yer aldığını anlatarak, bunun bir belirtisi olmadığını, hastalığa muayene, tarama testleri ve radyolojik metotlarla teşhis konulabildiğini aktardı.
Bilhassa 50 yaş üstündeki erkeklerin yılda bir defa, aile hikayesi bulunanların ise 40 yaşından itibaren rutin muayene olması gerektiğini hatırlatan Bilen, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bizim tasa ettiğimiz ise gençlerde sık görülen testis kanserleridir. Bu yaş gurubunda, testislerde bir kitle geliştiğinde hastaneye başvurulmalı.
Bizi asıl endişelendiren ise idrarda kan olmasıdır. Bu, daha çok mesane ve böbrek kanserinin belirtisidir. Bu devirde ileri evre teşhis, bilhassa mesane ve böbrek kanseri hastalarında görülmeye başlandı. Zira, hastalar idrarda kan gördüklerinde bunu önemsemeyip hastaneye başvurmakta geç kalabiliyor. İdrarda olan kanama aksi ispat edilene kadar ürolojik bir kanserin yansımasıdır. İdrarında kan gören bir kişi, vakit kaybetmeden tabibe başvurmalı. Elbette idrarda kan olması illa kanser olunduğu manası da taşımaz lakin kesinlikle denetim edilmesi ve gerekli tetkiklerin yapılması gereken bir durumdur.”
Bilen, idrarda kanamanın bir kere olduktan sonra aylarca tekrarlamayabileceği için hastaların bu durumu ihmal edebildiğine işaret ederek, “Ancak o bir kere olan bulgudur, erken teşhis konulmasını sağlar ve hayat kurtarır. O nedenle bu türlü bir durum asla ertelenmemeli. Ancak salgın sürecinde hastalar konutta kalmak uğruna, bununla karşılaştıktan 2-3 ay hatta bir yıl sonra olan ikinci ve üçüncü kanama atağını bekleyebiliyor. Bu durumda da bize ileri evre hastası olarak geliyor.” diye konuştu.
“KANSER TEDAVİSİ MUHAKKAK ERTELENEMEZ”
Prof. Dr. Bilen, alternatif cerrahilerin koronavirüs riskini azaltmadığının altını çizerek, doktorun hastanın klinik bulgularına nazaran en uygun ameliyatı seçecek kişi olduğunu vurguladı.
Ameliyata alınmadan evvel hastalara ve refakatçilerine bir ya da iki sefer Kovid-19 testi yapıldığını anlatan Bilen, bu şahısların ameliyat öncesi ve sonrasında da güvenliği sağlanan kapalı bir alanda kaldığını ve hudutlu temasla yaşadıklarını söyledi.
Bilen, tüm sıhhat çalışanlarının da daima denetim altında olduğunu belirterek, “Ameliyat kararı veriliyor ve bu mecburilik olarak belirtiliyorsa, bu ertelenmemeli ve kararlaştırılan tarihte yapılmalı. Kanser tedavisi katiyen ertelenemez.” diye konuştu.
Milliyet
