Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalayan 1. Dünya Savaşı sırasında İngilizlerin başını çektiği İtilaf güçleri İstanbul’u ele geçirmek için Anadolu’nun kıyı kentlerini bombalamıştı. Çanakkale’ye saldırmadan evvel Osmanlı’nın deniz gücünü sınamak ve etkisizleştirmek isteyen İngilizler, İzmir’e atak planını Amiral Richard Peirse’ye vermişti. Euryalus zırhlısı başta olmak üzere 6 kruvazör ve 4 torpidobottan oluşan İtilaf donanması, 5-10 Mart tarihlerinde İzmir’in Yenikale tarafına saldırmıştı. İzmir Körfezi mayınlarla döşendiği için ilerleyemeyen İngilizler, 2 gün boyunca 10 kilometre uzaktan 140’tan fazla top mermisiyle İzmir’i bombalarken gördükleri direnç ve kararlılıkla geri çekilmişlerdi. İstanbul’a gitme planını uygulayan İngilizler böylelikle Çanakkale’den evvel saldırdıkları İzmir’de büyük bir hezimete uğrarken Anadolu halkı büyük moral bulmuştu.
Yenikale savunması
Türk Dünyası Kültür ve İnsan Hakları Derneği Lideri Celal Öcal, Hasan Tahsin’in işgalcilere attığı birinci kurşunun kenti İzmir’in Çanakkale’den evvel gösterdiği direnişle anılması gerektiğini belirtti. 106 yıl evvel gerçekleşen bombalamada İzmirlilerin birlik ve beraberlikleriyle örnek savunma yaptığını söyleyen Öcal, “Büyük savaş sürerken İzmir’de 1914-1919 ortasında İzmir’de hiçbir şey olmamış üzere anlatılır. Bu büyük eksikliktir. 5-10 Mart 1915 ortasında İzmir ateş altındaydı. Yenikale merkezli savunma kurulurken, İnciraltı Narlıdere ortasında 48 toptan oluşan 11 batarya İzmir’i savunmuştu. İzmir semalarında uçaklar da çarpıştı. İzmir’i savunmak için denize 97 mayın dökülmüştü. 5 Mart 1915 günü Yenikale’ye başlatılan taarruza Aliağa, Reşadiye, Şakran’dan toplarla karşılık verilmişti. 4 şehit ve 7 yaralı verildi, HMS Okino mayına çarparak battı HMS Triump isabetle yaralandı. Yenikale’ye az oranda ziyan veren İngilizler karşılaştıkları direnişle geri çekilmişlerdi” dedi.
Rahmi Bey’in dik duruşu
Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü öğretim vazifelisi Dr. Alper Bakacak ise İzmir savunmasında devrin Aydın Vilayeti (İzmir) Valisi Rahmi Bey’in (Arslan) kararlı tavrının ehemmiyetine değindi.
Bakacak, “Amiral Richard Peirse, ateşkes ilanıyla kente saldırmayacaklarını fakat kalelerin yok edilmek üzere kendilerine teslim edilmesini istemişti. Vali Rahmi Beyefendi, arabulucuya İngiliz isteklerini reddettiğini bildirdi… Çanakkale Boğazı’nı deniz yoluyla geçmek için harekât sürdüren İngilizler, İzmir bombardımanından fazla bir şey elde edemeyeceklerini anlamışlardı… Böylelikle dört gün süren bombardıman İzmir’in zaferi ile son bulmuş oldu” dedi.
Milliyet