Kimi vakit savaşlardan korunmak, kimi vakit yırtıcı hayvanlar, doğal afetler ya da kutsal nedenler için inşa edilen yeraltı kentleri, gizemli bir dünyaya açılan kapılarıyla her vakit ilgi çekiyor. O denli ki birtakım kentler 30 bin insanı tıpkı anda içine alacak kadar büyük. Üstelik içerisinde uzun müddet insanların muhtaçlıklarını karşılayacak erzak depolarından su kuyularına her şeyin düşünülmüş.Dünyada her yıl milyonlarca turistin ziyaret ettiği yeraltı kentlerinden Türkiye’de de çok sayıda var.
Kapadokya şaşırtıyor
Kapadokya, enteresan yeryüzü biçimleri olan peribacaları kadar yeraltı kentleriyle de ünlü. Bölgedeki yeraltı kentlerini kuran birinci Hristiyanlar, girişleri kolay kolay fark edilemeyecek formda yapılmış bu kentlerde saklanarak Romalı askerlerin zulmünden kurtulabilmiş. 36 yeraltı kentinden en ünlüleri ise şunlar:
Derinkuyu: Nevşehir’e 30 kilometre uzaklıktaki Derinkuyu Yeraltı Kenti, büyük bir topluluğu içinde barındıracak ve muhtaçlıklarını karşılayacak yerlerden oluşuyor. Yeraltı kentlerinde insanların uzun mühlet dışarı çıkmadan yaşamak zorunda kalabilecekleri için erzak depoları, havalandırma bacaları, şarap imalathaneleri, kiliseler, manastırlar, su kuyuları, tuvaletler ve toplantı odaları bulunuyor. Derinkuyu’da bir misyonerler okulu, günah çıkarma yeri, vaftiz havuzu ve derin bir kuyu da yer alıyor. Kapadokya’daki yeraltı kentlerinin en büyüğü olan Derinkuyu, 8 katlı.
Kaymaklı: Kaymaklı’nın tarihi M.Ö. 3000’e kadar gidiyor. 8 katlı kentte koridorlarla birbirlerine bağlanan oda ve salonlar, şarap depoları, su mahzenleri, mutfak ve erzak depoları, havalandırma bacaları, su kuyuları, kilise ve rastgele bir tehlikeyi önlemek için kapıyı içten kapatan sürgü taşları yer alıyor.
Mazı: Antik ismi Mataza olan Mazı köyü, Ürgüp’e 18 kilometre uzaklıkta. Dört farklı girişi tespit edilen yerleşim, geniş alanlara yayılan ahırlarıyla dikkat çekiyor. Bu kentin, ana geçim kaynağı hayvancılık olan 6 bin beşere konut sahipliği yaptığı iddia ediliyor. Ahırlardan kısa bir koridor vasıtasıyla yeraltı kentinin kilisesine ulaşılıyor.
Medeniyetlerden izler
Ağırnas: Kayseri’deki yeraltı kenti, Mimar Sinan’ın doğum yeri olan tarihi Ağırnas kasabasında şurası. 12 oda, 2 salon, 1 şapel ve şaraphane bulunuyor. 2005’ten bu yana ziyarete açık olan kent, 110 metre uzunluğunda.
Mucur: Kırşehir Mucur’daki yeraltı kenti, 7-8 metre derinliğinde. İnsanların fakat eğilerek ilerleyebilecekleri genişlikteki dehlizler, küçükbaş hayvanlar için ahırlar, ibadet yerleri ve yer üstüne açılan havalandırma bacaları bulunuyor.
Çeşka: Yozgat vilayet merkezinin 3 kilometre yakınında yer alıyor. Üç farklı yerden girişi bulunan kentin en üst kısmında kaya mezarları tespit edilirken kentte Roma, Bizans ve Frig seramiğine de rastlanıldı.
Ani: Kars’ın Arpaçay ilçesi yakınındaki Ani Antik Kenti, konut sahipliği yaptığı medeniyetlerin izleriyle her yıl turist çekiyor. 2016’da Dünya Mirası seçilen Ani, tarihi yapılarının altından bir yeraltı kenti de saklıyor. Halk ortasında “Gider-Gelmez” olarak bilinen kent, Fotoğraflı Kilise’nin güneydoğusundaki ana kayanın altında bulunuyor. Bu yeraltı kenti hem saklanma yeri hem de kiler olarak kullanılmış.
1300 metrelik kent
Kayseri’de geçen yıl tespit edilen yeraltı kenti, 26 farklı girişe ve 1300 metre uzunluğa sahip. Kentin 2 bin yıllık geçmişi olduğu iddia ediliyor. Kayseri Büyükşehir Belediye Lideri Memduh Büyükkılıç, yeraltı kentini turizme kazandırmak için çalışma yapacaklarını söyleyerek “Büyükbürüngüz’de bulunan yeraltı kenti değerli bir keşif. En uzun yeraltı kenti niteliğini taşıyor” dedi.
Gezmek günlerce sürüyor
Dünyada en bilinen yeraltı kentlerinin başında Ürdün’deki Petra Antik Kenti geliyor. 2200 yıllık kentte, tiyatro, tapınak ve kral mezarları kayalıklara oyulmuş. Polonya’daki Wieliczka Tuz Madeni’nin tarihi ise 1200’lere dayanıyor. Odalar, kilise ve heykellerin bulunduğu, 300 kilometre yürüyüş alanına sahip madeni gezmek günlerce sürüyor.
Fransa’daki Naours Yeraltı Şehri’nde ise 300’ü aşkın oda var. Kent, 3 bin kişilik alana sahip. Yeniden Çekya’daki Pilsen Tünelleri, İtalya’daki Orvieto, İskoçya’daki Edinburgh Mahzenleri de öne çıkan yeraltı kentlerinden.
Milliyet
