CİHAT ASLAN İstanbul – Kripto parayla hayatı olumlu tarafta değişenler olduğu üzere, hayatı kararanlar da var. ‘1 verip 1000 kazanma’ , ‘Bir gecede milyoner olma’ üzere hayallerle kripto borsalarına girenler ya meskenini satmış ya da otomobilini. Kredi çekerek borç harç içinde kalanlar, boşanma etabına gelenler, ailesi dağılanlar ve hayatına son verenler de var. Batanlar ortasında sıhhat çalışanı, personel, hukukçu üzere her bölümden insan yer alıyor. Kripto piyasasında kaybeden herkesin lisanında ise tıpkı ortak cümle, “Arkadaşlarımdan duydum, herkes yüksek kâr elde ediyordu.”
Kripto para Antalya’da yaşayan Sarfiyat ailesi için vahim bir sona neden oldu. Güzeloba Mahallesi’ndeki 3 katlı villada yaşayan Sarfiyat ailesinin 3 üyesi Mustafa Sarfiyat tarafından öldürülürken, Sarfiyat tıpkı silahla kendi hayatına da son verdi. Araştırmalar sonucu Mustafa Gider’in Bitcoin borsasında evvel 250 bin TL’sini, daha sonra 65 bin TL ve otomobilini, en son ise arkadaşından aldığı 35 bin TL’yi kaybedince buhrana girdiği ortaya çıktı.
İstanbul Kağıthane’de konutunu satıp tüm parasını kripto paraya yatıran 50 yaşındaki emlakçı Caner Ünal’ın intiharının perde gerisinden da kripto borsası çıktı.
Milliyet Gazetesi olarak kripto parada büyük kayıp yaşayan vatandaşlarla konuşmak için bağlantıya geçmek istediğimizde evvel kimliklerinin ortaya çıkması ve yakınlarının öğrenmesi tasasıyla kimse konuşmaya yanaşmadı. Birtakım mağdurlar ise yaptıkları yanlışları, kaybettikten sonraki psikolojilerini Milliyet’e anlattı.
‘Arabamı sattım, battım’
İzmir’de yaşayan özel kesim çalışanı Uğur G., arkadaşlarından etkilenerek kripto para için otomobilini ortaya koymuş. Uğur G., “Herkesin kazandığını görünce ben de hem ‘Kenara biraz para atarım’, hem de ‘Öğrenirim’ diyerek maaşımla oynamaya başladım.
Yaklaşık 1 yıldır oynuyorum. Kimi vakit kâr, kimi vakit da ziyan oluyordu. Lakin 1-2 defa maaşımı neredeyse kaybettim. Yaklaşık 4 yıl evvel para biriktirerek aldığım otomobilimi kâr yaptığım vakit satmaya karar verdim. 3 bin TL ile 500 TL kazanınca bunu otomobilimi satarak 100 bin TL ile piyasaya girdim. Ancak yüksek para olunca işler hiç o denli olmuyor.
Kripto paraların ‘ayı sezonu’na denk geldim. Geçen sene otomobil paramın neredeyse hepsini kaybettim. Artık o otomobil parasından kalan 10 bin TL ile oynamaya devam ediyorum. Kazanırsam otomobilimi geri alıp bu piyasadan çekileceğim” diye konuştu.
Reklamına aldanmış…
Kripto paralarda batış yalnızca, paranın paha kaybetmesiyle değil, Thodex, Vebitcoin, üzere borsaların sistemdeki tüm paraları alarak kaçmasıyla da meydana geliyor.
İstanbul’da sürücülük yapan M.D. de onlardan biri. 2020 yılında borsa platfomlarından arkadaşlarının para kazandığını duyunca yatırım yapmaya karar verdiğini belirten M.D., “22 bin TL ile girdim. Eşimle otomobil almak için maaşımdan her ay sistemli para biriktiriyordum. Süratli kâr sağlamak için elimdeki parayı yatırdım. Herşeyi kaybettim. Thodex’e yatırmıştım. Şirketin otomobil çekilişleri, Dogecoin dağıtımı muteber geldi bana. Taban fiyatla yine bir birikim sağlamak imkansız gibi” diye konuştu.
‘Boşanmanın eşiğine geldim’
Ankara’da yaşayan M.A. da otomobilini satanlardan. Etrafında kripto para kazananları görünce 150 bin TL’lik yatırım yaptığını belirten M.A., “İlk başlarda her şey çok hoş gidiyordu.
Hangi coin’i alsam yükseliyordu. Kısa müddette paramı 200 bin TL’ye kadar yükselttim. Bitcoin ve alt coinler düşmeye başlayınca panikleyip elimdekileri sattım. Birkaç başarısız al-sat sonucunda elimde 20 bin TL param kaldı. Bu piyasa bana nazaran değil. Bir orta meskeni de satıp paralar düşükken alıp ziyanımı çıkarmak istedim.
Bu sefer eşim, konutu satarsan, ‘Seni boşarım’ tehdidinde bulundu. Yalnızca bu yüzden aile huzurum kalmadı. Ziyanımı kapatabilirsem paramı çekip çıkacağım” tabirlerini kullandı.
Mesken parası bir anda uçuverdi
Bursa’da yaşayan Y.D. ise 2017 yılında kripto para borsalarında süreç yapmaya başladı. 100 bin TL’lik dogecoin ile başlayan Y.D., “O tarihten bu yana kripto paralarım kıymetlendi. En son hesabımda 3 milyon pahasında kripto param vardı. Eşimle mesken alma hayali kuruyorduk. En son hesabımda kalan parayla konut alabilirdik. Lakin batışla birlikte şu an bırakın konutu, bu zararın altından nasıl kalkacağız onu düşünüyoruz. Bütün param gitti. Esasen pandemi sebebiyle işlerimiz iyi gitmiyor. Tüm birikimimiz elimizden gitti” dedi.
İstanbul’da bir hastanede çalışan S.A. isimli hekim da geçtiğimiz yıl ekim ayında kripto para dünyasına girdi. 100 bin TL ile başlayan S.A., en son 300 bin TL yatırdı. S.A., “Zaten şuan pandemi sürecinde gerilimli çalışma altındayız. Üstüne dolandırılınca maddi ve manevi açıdan büyük bir yıkım oldu benim için” diyor.
Parayı Çin’de çarptırdı
Çin’de yaşayan Türk vatandaşı G.E. 2020 yılında Thodex’e kayıt yaptıranlardan. Başlangıçta 250 bin TL ile başlayan G.E., “Bu süreçte çok çeşitli kripto para aldım. İki katı kâr elde ettim. Kripto paramın ilerde 200-300 bin dolar olacağını öngörüyordum. Ama şirketin bu türlü bir sonu olacağını düşünmemiştim. Çin’de olduğum için saat farkından ötürü anında haberdar olamadım. Psikolojim çok bozuldu. Yurtdışında olmam sebebiyle daha da mağdurum” dedi.
Fabrika sahibi borç aldı, onu da kaptırdı
Mersin’de yaşayan fabrika sahibi Y.Ç. de yıllardır kripto borsasında alım – satım yapıyor. Y.Ç., “Pandemi nedeniyle esasen işlerimiz alt üst oldu. Kripto paradan kazandığımla dükkanı işletiyordum. Geçtiğimiz hafta yakın akrabamdan aldığım 40 bin doları Dogecoin’e yatırdım. Lakin o denli bir düşüş yaşadı ki paranın yarısından fazlası eridi. Psikolojim alt üst oldu” diye konuştu.
YATIRIM YAPACAKSANIZ AMAN DİKKATLİ OLUN…
Türkiye’de kripto paraların kullanıldığı onlarca borsa var. Geçtiğimiz aylarda 400 bine yakın kişiyi dolandırarak kaçan Thodex firması üzere firmaların eline düşmemek için dikkatli olmak gerekiyor. Bu kapsamda SODİMER Lider Yardımcısı Doç. Dr. Cem Barlas Arslan, yatırım yapacak bireylere şu ikazlarda bulundu:
– Borç alarak, kredi çekerek ya da mesken, otomobil, altın vb. yatırımlar ile muhakkak kripto para almayın.
– Eşten dosttan, arkadaştan ya da mevzunun uzmanı olmayan bireylerden duyduğunuz tavsiyelere prestij etmeyin.
– Yatırım yapacağınız coin’i hangi fiyattan alacağınız ve satacağınız konusunda kesinlikle amaçlarınız olsun.
– Kâr aldığınız coin’lerde daha fazla kalmanın ve ısrarcı olmanın manası yoktur.
– İster yerli, ister yabancı olsun, süreç hacmi yüksek kurumsal borsaları tercih edin.
– Alım yapacağınız coin’lerin kesinlikle hacimleri ve teknolojik art planları hakkında bilgi edinin.
YARIN: KRİPTO PARA YATIRIMINDA RUHSAL VE SOSYOLOJİK DURUM
Milliyet
