Kalın, “Pandemi Sonrası Dünyada Milletlerarası Nizam ve Değişen Dinamikler” başlığıyla 4’üncüsü gerçekleştirilen TRT World Forum 2020’de, “Pandemi Periyodunda Çok Kutuplu Dünya: Global İşbirliğinin Geleceği” başlıklı oturumda konuştu.
Panele, Kalın’ın yanı sıra Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Bisera Turkovic, Avrupa Komitesi Lider Yardımcısı Margaritis Schinas, Emeritus Profesör ve Harvard Üniversitesi Kennedy School Eski Dekanı Joseph S. Nye ve FutureMap Kurucusu ve Yönetici Ortağı Parag Khanna da katıldı.
Kalın konuşmasında, aşının bulunmasıyla “pandemi sonrası döneme” bir an evvel geçilmesi dileğinde bulunarak, “Çok uzun vakittir birinci kez, dünyadaki bir olaydan herkesin etkilendiği bir durumun içindeyiz, tam manasıyla global bir anda yaşıyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, globalleşme, ulus devlet, özgürlük ve güvenlik ortasındaki istikrar, çok taraflılık, dayanışma üzere kavramlara ait algılarda ve tanımlamalarda pek çok değişikliğin gerçekleşeceğini düşündüğünü söyledi.
Asya’daki pazarların Avrupa ve ABD’deki pazarları, Suriye ve Irak’taki savaşların dünyanın çok uzak noktalarını etkilediğini örnek veren Kalın, “Ancak doğudan batıya varlıklı ülkelerden yoksul ülkelere güneyden kuzeye, hayatımızın her tarafını etkileyen tek bir olayın neredeyse her şeyi değiştirdiği bir olayımız hiç olmadı. Bunun, hayatımızı yönetme biçimimize yönelik kıymetli sonuçları olacağına inanıyorum.” diye konuştu.
İnsanların bu süreçten, “daha azla yaşamanın mümkün olduğu” dersini çıkarabileceğini söyleyen Kalın, “Daha az olan hayatımıza daha fazla kalite getirebilir. Nicel büyüklük, daha sağlıklı, daha keyifli yahut daha rasyonel bir hayat manasına gelmez.” dedi.
Kalın, Ernst Friedrich Schumacher’ın “Küçük Güzeldir” (Small is Beautiful) kitabına atıfta bulunarak, “Onun çalışmalarını öğrencileri, ‘Küçük Mümkündür’ diye devam ettirmiş. Ben de bu türlü düşünüyorum. Daha azı mümkündür, hayatımıza daha fazla kalite getirebilir ve bu da bizi hayatımızda nitekim neyin daha çok değerli olduğu sorusuna götürür. Bence ulus devletler, çok uluslu kurumlar, bireyler, öbür kolektif organlar bugün bu soruyu soruyor.” diye konuştu.
Bu süreçte Birleşmiş Milletler (BM), Dünya Sıhhat Örgütü, Avrupa Birliği (AB), İslam İşbirliği Teşkilatı üzere memleketler arası kurumların Kovid-19 krizine karşılık veriş formlarının de ön plana çıktığına dikkati çeken Kalın, memleketler arası kurumların, bu türlü krizlerle başa çıkma kapasitelerini artırma konusunda kimi değişiklikler yapmak zorunda kalacaklarını da kaydetti.
“Dünyanın en varlıklı ülkeleri mültecileri kentlerinden uzak tutmak için çabaladı”
Göç sıkıntısının, son birkaç on yılda global krizlerin temel bileşenlerinden biri olduğunu söyleyen Kalın, bilhassa son altı yıldır Suriye’den gelen göçle birlikte Türkiye’nin 4 milyon mülteciye mesken sahipliği yaptığını ve kendi hududuna yakın noktalarda da Suriye tarafındaki göçmenlere takviye olduğunu vurguladı.
Kalın, Türkiye ve AB ortasındaki göç mutabakatının iyi bir çalışma platformu olduğunu lakin sorunun büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda, AB’den gelen takviyenin yük paylaşımı açısından epeyce yetersiz kaldığını söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, “Dürüst olmak gerekirse, son beş altı yılda gördüğümüz göç kriziyle uğraşta birtakım Avrupa ülkeleri ve dünyadaki birtakım en varlıklı ülkeler çok makus bir imtihan verdi. Dünyanın en büyük, müreffeh ve varlıklı ülkeleri mevzuyu ele almak yerine mültecileri kentlerinden uzak tutmak için çabaladılar.” diye konuştu.
“Önce ülkem, evvel bölgem yaklaşımı”nın, karşılıklı bağımlılık ve çok taraflılık çağında hezimete uğramak manasına geldiğini vurgulayan Kalın, dayanışmanın ise “dar ulusal çıkarların ötesine geçebilmek” olduğunu söyledi.
Kalın, halihazırdaki dünya tertibine bakıldığında, en güçlü ülkelerin bu unsurları gözeterek değil, adaletsiz bir halde dünyayı yönettiğini belirtti.
“Avrupa merkezciliği Avrupa çıkarlarına ve Batılı ülkelere ziyan veriyor”
“Avrupa merkezciliği”nden de bahseden Kalın, “çok taraflılık” unsurunun, yalnızca önde gelen Avrupa ülkeleri kelam konusu olduğunda ön plana çıktığını, fakat örneğin Japonya, Çin ya da Güney Kore üzere öteki ülkeler kelam konusu olduğunda Batılı ülkelerin bir formda bahse dahil olmadığını, ortadan kaybolduğunu belirtti.
Kalın, “Günün sonunda Avrupa merkezciliğinin Avrupa çıkarlarına ve Batılı ülkelere ziyan verdiğine inanıyorum. Dünyanın güçlü ve güçlü ülkeleri global kriz ve sıkıntılarla başa çıkmada adaletsiz ve açgözlü kalırsa, global kaos ve adaletsizlik artacaktır.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya 5’ten büyüktür” kelamıyla BM Güvenlik Kurulunda bir ıslahatın gerekliliğini vurguladığı kelamını hatırlatan Kalın, BM’nin, “her şeyin engellendiği, her şeyin beş ülkeye bağlı olduğu” ve “21. yüz yılın acil meselelerine değinemeyen eski bir yapı” olduğuna dikkati çekti.
Kalın, bu hususların çok daha önemli ve samimi bir formda konuşulmaması halinde 21. yüzyılda, adaletsizlik, açgözlülük, mülteci krizi, eşitsizlik, savaş, göç ve öteki birçok sorunu da derinleştireceğini belirtti.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, şöyle devam etti:
“Trump artık lider olmayabilir lakin bence Trumpizm, yalnızca ABD’de değil, dünya genelinde birçok kuruluşun zihniyetinde yaşamaya devam edecek. Bu nedenle, şayet çok taraflılığı samimi bir formda ele alacak olursak, sanırım tüm bunları hesaba katmalıyız. Suriye’de, memleketler arası sistemin başarısızlığını gördük. Bunu Suriye savaşında da Irak’ta da gördük, siyasi kaosla birlikte Yemen’de ve Somali’de, Filistin probleminde, dünyanın birçok yerinde gördük.”
ABD’de yeni başkanlık devrine ait bir soruya ise Kalın, “Bu, yalnızca Beyaz Saray’da kimin olduğu problemi değil. Evet, elbette Trump idaresi ile Biden idaresi ortasında hiç kuşku yok ki fark olacaktır. Eminim bu birçok alanda hissedilecek ve görülecektir. Ancak benim açımdan, tüm global sistemin kendisi pek çok kusurla gölgeleniyor. Bu da, ister ABD’de olsun, ister diğer rastgele bir ülkede olsun, bir ülkede meydana gelen bir değişiklikle düzeltilemez.” cevabını verdi.
BM Güvenlik Kurulu’nun yapısında bile değişiklik yapılması gerektiğini söyleyen Kalın, “Aksi takdirde her şey dengesizleşecek ve bu güç dengesizliği bölgesel çatışmalarda kendini gösterecek. Bölgesel çatışmalar da global güç siyasetinin sahnesi haline gelecek. Suriye, Irak, Yemen, Filistin, Libya’da gördüğümüz üzere birçok yer acı çekmeye devam edecek.” değerlendirmesinde bulundu.
“Yabancı düşmanlığı, antisemitizm, İslamofobi virüslerine karşı da tetikte olmalıyız”
Kalın Kovid-19 krizinin güvenlik konusunu da gündeme getirdiğini belirterek bunların başında da biyogüvenliğin ve siber güvenliğin geldiğini söyledi.
Kendi kendine yetme ile memleketler arası dayanışma ortasında bir istikrar gözetilmesi gerektiğine de dikkati çeken Kalın, “kendine kâfi olmanın, tüm dünyaya kapıları kapatmak manasına gelmediğinin” Kovid-19 sürecinde görüldüğünü vurguladı.
Kalın, bu süreçte sıhhat alanında iş birliğinin ve etkileşime geçmenin, aşı çalışmaları üzere mevzularda birlikte bir şeyler geliştirmenin, çok taraflı ve dayanışmanın değerinin bir kere daha ortaya çıktığını söyledi.
Bunun sürdürülebilir olması gerektiğini vurgulayan Kalın, “Bunun için mevcut global nizamın dayandığı temel unsurların dinamiklerini değiştirmemiz gerekecek. Dünyanın nasıl olması gerektiğine dair sahiden radikal bir yine düşünmeye muhtaçlık var.” dedi.
Salgınla birlikte artan güvensizlik hissinin, yabancı düşmanlığı üzere öbür “virüsleri” de tetiklediğine dikkati çeken Kalın, “Bu süreçten geçerken, yabancı düşmanlığı, antisemitizm, İslamofobi virüsleri ve gitgide daha yaygın hale gelen öteki ırkçılık ve ayrımcılık cinslerine karşı tetikte olmamız gerektiğini düşünüyorum.” sözünü kullandı.
Oturumda konuşan Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Turkovic de devam eden Kovid-19 salgınının globalleşmeyi ve ahengi pek çok biçimde değiştirdiğine işaret etti.
Turkovic, “Pandemi, devletler ortasında çeşitli fraksiyonlar oluşturdu, kuşaklar ortası dayanışmayı öne çıkardı. Bu sıra dışı durum bize iş birliğini daha çok geliştirmemiz gerektiğini gösterdi. Yalnızca içinde yaşadığımız bölgede değil, devletler ve kıtalar ortasındaki iş birliğini de artırmalıyız.” dedi.
Milliyet
