Yaklaşık 60 yılın akabinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türkiye’ye geri getirilen heykel, süreksiz yeri olan İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde meraklılarıyla buluştu.
Türkiye’den kaçak yollarla 1960’lı yıllarda İsrail’e götürülerek satılan ve on binlerce kilometre seyahatin akabinde ABD’den ana vatanına ulaştırılan Kybele, uzmanlarca MS 3. yüzyıla tarihlendiriliyor.
Prehistorik periyotlardan itibaren Akdeniz havzasında, bilhassa Anadolu’da “ana tanrıça” olarak tapınılan 1700 yıllık Kybele’nin iki yanındaki aslanlar, tabiat ve hayvanlar üzerindeki hakimiyetini sembolize ediyor.
Sideropolisli Asklepiades’in Oniki İlah Ana’ya sunduğu bir adak heykeli olarak tarihte bilinen Kybele’nin yazıt kısmında, “Hermeios’un oğlu Sideropolisli Asklepiades adağı Oniki İlah Ana’ya dikti.” sözü yer alıyor.
Kybele heykeli, daha sonra Afyonkarahisar’a yeni yapılacak müzeye taşınacak.
BAKAN ERSOY’DAN AÇIKLAMALAR
Türkiye’den kaçak yollarla İsrail’e götürülerek satılan ve M.S. 3. yüzyıla ilişkin olduğu belirtilen Kybele Heykeli, on binlerce kilometre seyahatin akabinde ABD’den ana vatanına ulaştı. İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne getirilen Kybele Heykeli Afyonkarahisar’daki müze tamamlanana kadar burada ziyaretçilere açık olacak.
THY’ye ilişkin kargo uçağıyla dün sabaha karşı İstanbul’a getirilen 1700 yıllık yapıtın tanıtımı İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde gerçekleşti. Tanıtıma Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, ABD İstanbul Başkonsolosu Daria Darnel, İstanbul Vilayet Jandarma Kumandanı Tuğgeneral Nuh Köroğlu ve İstanbul Kaçakçılık Hatalarıyla Uğraş Şube Müdürü Ömer Erhan Konanç ile yetkililer katıldı.
KARŞI DAVA AÇILDI
Programda konuşan ve yapıtın iade süreci ile ilgili bilgi veren Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Bir İsrail vatandaşının 2016 yılında Roma periyoduna ilişkin bir Kybele Heykeli’ni yurt dışına ihraç edebilmesi için müsaade talebinde bulunması ve İsrail makamlarının yapıtın fotoğraflarını ülkemize ileterek kökeni hakkında bilgi talep etmesiyle başlamıştır.
İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü uzmanları Feza Demirkök ve müzemizden emekli olan Şehrazat Karagöz, bu heykelin Afyonkarahisar’da 1964 yılında bulunmuş olan ve hala orada sergilenen Kovalık Yapıtlarıyla tipolojik benzerliğini tespit etmişlerdir.
Elde edilen bilgiler ışığından harekete geçilerek yapıtın ABD’de gerçekleştirilecek satışının durdurulması istenmiştir. İlgili şahsın Kybele Heykeli’ne dair açtığı aidiyet davasına Türkiye karşı hukuk süreci başlatarak yanıt verilmiştir” dedi.
SULH YOLUYLA ÇÖZÜLDÜ
Heykelin Türkiye’ye ilişkin olduğunu ispatlamaya yönelik uzmanların yerinde inceleme yaptığını belirten Ersoy kelamlarını şöyle sürdürdü: “İnceleme ve raporlara ek olarak İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın Kaçakçılık ve Organize Kabahatlerle Uğraş Daire Başkanlıkları da çok önemli katkı sağlamışlardır. Bilimsel ispatlar yapıtın ortaya çıkarıldığı yıllarda bölgede yaşayan görgü şahitlerinin tabirleri ve Afyonkarahisar’daki kaçakçılık olaylarına ait dokümanlar Kybele Heykeli’nin Türkiye’ye ilişkin olduğunu doğrulamaktadır. Ayrıyeten heykelin ortaya çıkarıldığı yıllarda Afyonkarahisar Müzesi Müdürü olan merhum Hasan Tahsin Uçankuş’un ferdî arşivinden elde edilen dokümanlar de şahit tabirlerinin tutarlılığını göstermiştir. Tüm eforlar sonucunda yapıtı elinde bulunduran kişi, heykeli Türkiye’ye iade etmeyi kabul etmiş, süreç sulh yoluyla sonuçlanmıştır. Kybele Heykeli, yeni müzemiz tamamlandıktan sonra Afyonkarahisar’a dönecektir.”
TOPLUMSAL MEDYADAN TAKİP
“Bakanlığımız yalnızca alanda değil, dijital dünyada da bu çabayı hassasiyetle sürdürmektedir. İnternette, toplumsal medyada kültür varlığı ve define araştırmak için yapılan yasa dışı çalışmalara dair paylaşımlar tespit edilmektedir. Bu tespitler sonucunda hem kültür varlığı kaçakçılığı ve kaçak hafriyat cürmünü işlediği belirlenen şahıslar hakkında cürüm duyurusunda bulunulmaktadır.”
Milliyet
